بیماری آب مروارید (Cataract) چیست؟

بیماری آب مروارید چشم یا کاتاراکت بیماری است که عدسی چشم فرد کدر می شود. در اغلب موارد این بیماری به مرور زمان و با افزایش سن ایجاد میگردد. بیماری کاتاراکت اغلب در افراد بالای 55 سال مشاهده شده اما ممکن است گاهی در نوزادان و کودکان به دلیل ضربه یا مصرف داروی خاصی بروز یابد. فرد بیمار در ابتدا ممکن است که متوجه وجود علائم ابتلا به آب مروارید یا کاتاراکت در خود نشود اما به تدریج دچار تاری دید و دید مبهم رنگ ها شده و در انجام کارهای روزمره از جمله خواندن و نوشتن مشکل پیدا می کند. نکته مثبت قابلیت درمان بیماری آب مروارید از طریق جراحی و تعویض عدسی می باشد.

عدسی از جنس آب و پروتئین بوده و کدر شدن آن به دلیل تغییر در پروتئین ها و فیبرهای آن ایجاد می شود. عدسی درون چشم و در پشت عنبیه (قسمت رنگی چشم) قرار گرفته و عملکرد آن متمرکز کردن نور بر شبکیه است که در نهایت تصویر به وسیله عصب بینایی به مغز ارسال می شود. در حالی که در بیماری آب مروارید به دلیل کدر شدن عدسی نور پراکنده شده و لنز دیگر نمی تواند تصویر را به درستی متمرکز کند و منجر به بروز مشکلات بینایی می گردد.

چه افرادی بیشتر در معرض خطر ابتلا به آب مروارید یا کاتاراکت قرار دارند؟

سن شروع بیماری اغلب در سنین 40 سالگی بوده اما تا حدود 60 سالگی ممکن است که فرد متوجه وجود برخی علائم آب مروارید در خود نشود. نکته جالب توجه این است که گاهی اوقات نوزادان تازه متواد شده مبتلا به آب مروارید چشمی هستند که این از جمله نقایص بدو تولد به شمار می آید. تعدادی از فاکتورها منجر به بالا رفتن خطر ابتلا به این بیماری هستند که عبارتند از:

•   افراد سیگاری؛

•   زندگی کردن در مناطق بد آب و هوا؛

•   استفاده زیاد از الکل؛

•   سابقه خانوادگی ابتلا به آب مروارید چشم؛

•   داشتن بیماری های خاص از جمله دیابت؛

•   داشتن سابقه در ضربه به چشم، جراحی چشم و یا پرتودرمانی در قسمت های بالایی بدن؛

•   قرار گرفتن در معرض نور آفتاب برای مدت زمان طولانی؛

•   مصرف داروهای استروئیدی؛

•   بالا رفتن سن؛

•   چاقی؛

•   فشار خون بالا.

علائم بیماری آب مروارید چشم یا کاتاراکت

در مراحل اولیه بیماری آب مروارید چشم یا کاتاراکت ممکن است علائمی مشاهده نشود اما با پیشرفت بیماری مشکلاتی در بینایی فرد به وجود می آید. در اینجا به معرفی متداول ترین علائم آب مروارید می پردازیم که عبارتند از:

•   دید تار؛

•   رنگ های محو شده؛

•   کم بینایی در شب؛

•   افزایش حساسیت به تابش نور، به ویژه هنگام رانندگی در شب؛

•   افزایش مشکل در دید شب؛

•   تغییر میزان ضعف بینایی و نیاز به تعویض عینک به طور متوالی؛

•   دو بینی.

انواع بیماری آب مروارید چشم یا کاتاراکت

•   آب مرواریدی که مرکز عدسی را تحت تاثیر قرار می دهد (آب مروارید هسته ای): در این حالت فرد دچار نزدیک بینی بیشتر و یا بهبود موقت بینایی فرد می شود اما با گذشت زمان عدسی کدرتر شده و دید تار تر خواهد شد؛

•   آب مرواریدی که بر لبه های عدسی اثر می گذارد (آب مروارید حاشیه ای): در این حالت کدر شدن عدسی از حاشیه ها شروع شده و با پیشرفت آهسته، این کدر شدن به قسمت های مرکزی امتداد یافته و باعث ایجاد تداخل در تمرکز نور می شود؛

•   آب مرواریدی که بر قسمت پشتی عدسی اثر می گذارد: این حالت از قسمت خلفی عدسی به عنوان یک ناحیه مات کوچک شروع شده و باعث ایجاد اختلال در مسیر نور می شود. این افراد در خواندن و قدرت بینایی در نور زیاد دچار مشکل می شوند. این نوع از کاتاراکت با سرعت بیشتری نسبت به سایر انواع آن پیشرفت می کند؛

•   آب مروارید مادرزادی: گاهی اوقات نوزادانی که به دنیا می آیند دچار آب مروارید چشم مادرزادی یا کاتاراکت بوده که ممکن است این وضعیت ژنتیکی بوده یا در اثر عفونت یا ضربه داخل رحمی ایجاد شده باشد. البته نوع آب مروارید مادرزادی ممکن است در اثر بیماری هایی از جمله دیستروفی میوتونیک، گالاکتوزمی، نوروفیبروماتوز نوع 2 یا سرخجه باشد؛

برای پیشگیری از ابتلا به آب مروارید چشم یا کاتاراکت می توان عینک آفتابی و کلاه لبه دار استفاده کرد. اصلاح سبک زندگی و ایجاد عادت های درست غذایی از جمله ترک سیگار، مصرف غذاهای سالم، میوه و سبزیجات به خصوص سبزیجات تیره و برگ دار مانند اسفناج تا حد زیادی از ایجاد و پیشرفت بیماری جلوگیری می کنند؛

توجه داشته باشید که با معاینات مرتب و انجام آزمایش های مرتبط با بیماری های چشمی می توان در صورت وجود بیماری آن را در مراحل اولیه تشخیص و برای درمان به موقع اقدام نمود. توصیه می شود که افراد بالای 60 سال حداقل هر دو سال یکبار معاینه چشم انجام دهند. در صورت نیاز به انجام آزمایش های مرتبط با بیماری های چشمی می توانید به آزمایشگاه های مرکز مام مراجعه کرده و از پنل بررسی بیماری های چشمی بهره مند شوید.