حقایقی که باید در مورد روماتیسم مفصلی (RA) بدانید

بیماری روماتیسم مفصلی چیست؟

آرتریت روماتوئید (RA) یا روماتیسم مفصلی یک بیماری خود ایمنی است که در آن بدن به اشتباه توسط سیستم ایمنی به بافت داخلی مفاصل حمله کرده و باعث التهاب مزمن مفاصل (طولانی مدت) آنها می شود. این بیماری در درجه اول باعث التهاب مفاصل می شود اما ممکن است باعث آسیب خارج از مفصل و التهاب در سایر اندام ها مانند ریه ها، چشم ها، پوست و قلب نیز بشود و به همین دلیل، به عنوان یک بیماری سیستمیک شناخته می شود.

زمانی که بیماری فعال است و فرد علائم را نشان می دهد، اصطلاحاً دوره‌ی شعله ور شدن (Flare) نامیده می شود. علائم آرتریت روماتوئید (RA) یا روماتیسم مفصلی در نتیجه تولید بیش از حد مایع بین مفصلی و التهاب ایجاد می شود. افراد مبتلا به RA ممکن است با علائمی از جمله افزایش خشکی مفصل، تورم و درد زیاد روبرو شوند. علائم و دوره های بهبود RA بسته به میزان التهاب متفاوت خواهد بود و می تواند هفته ها، ماه ها یا سالها طول بکشد. در نهایت هم بصورت خود به خودی و هم به کمک درمان های مرتبط بهبود یافته و فروکش خواهد کرد. اما ممکن است بیماری دوباره فعال شود (عود مجدد) و علائم تشدید یابند.

بر اساس آمار بنیاد آرتروز، آرتریت روماتوئید حدود 1.5 میلیون نفر را در ایالات متحده تحت تاثیر قرار می دهد. زنان سه برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا به RA هستند. علائم در زنان بین 30 تا 60 سالگی ظاهر می شود، در حالی که علائم در مردان اغلب پس از 45 سالگی بروز پیدا می کند. آرتریت روماتوئید نوجوانان (JRA) که آرتریت نوجوانان ایدیوپاتیک (JIA) نیز نامیده می شود، نوعی از آرتریت است که در کودکان 1 تا 16 سال رخ می دهد.

این بیماری خود ایمنی می تواند بسیار دردناک باشد و التهاب مفاصل مزمن ناشی از آن منجر به از بین رفتن غضروف، ضعف استخوان و تغییر شکل مفصل شود. در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای آرتریت روماتوئید وجود ندارد، اما خوشبختانه با تشخیص به موقع و تجویز داروها می توان پیشرفت بیماری را متوقف کرده و علائم را کاهش داد.

پزشک پس از معاینات فیزیکی از نظر تورم و همچنین بررسی رفلکس ها و قدرت عضلانی فرد ممکن است آزمایش خون یا اشعه ایکس را برای کمک به تشخیص این بیماری تجویز کند. آزمایشات خون می تواند علاوه بر تأیید بیماری، به پزشک در تعیین میزان التهاب مفاصل و نقاط دیگر بدن نیز کمک کند.

آزمایش بررسی میزان رسوب گلبول های قرمز ( ESR یا Erythrocyte Sedimentation Rate) و آزمایش بررسی سطح پروتئین واکنشیC (CRP) برای تشخیص میزان التهاب در این بیماری کاربرد دارند. از آنجا که آزمایش بررسی میزان رسوب گلبول های قرمز نمی تواند عامل ایجاد کننده التهاب در بدن شما را مشخص کند، آزمایش پروتئین واکنشی C (CRP) معمولاً همزمان با آن انجام می شود. از آزمایشات خونی اختصاصی و رایج برای تشخیص روماتیسم مفصلی، فاکتور روماتوئید (RF) و آنتی بادی ضد سیترولین (Anti-CCP) می توان نام برد که قادرند این عوامل را در خون تشخیص داده و سطح آن را نشان دهند. سطح بالای Anti-CCP در بیماران آرتریت روماتوئید برای تشخیص زودرس و اولیه بیماری مفید است. عوامل روماتوئید، پروتئین هایی هستند که توسط سیستم ایمنی بدن شما تولید می شوند و می توانند به بافت سالم بدن شما حمله کنند. آزمایش فاکتور روماتوئید یکی از گروه های آزمایش های خونی است که در درجه اول برای کمک به تشخیص آرتریت روماتوئید مورد استفاده قرار می گیرد و همچنین می تواند به پزشک در انتخاب رویکرد درمانی مناسب برای بیمار کمک کند.

آزمایش Anti-MCV از دیگر آزمایشات تجویزی اختصاصی برای این بیماری خود ایمنی است که به عنوان یک نشانگر کارآمد برای تشخیص پیشرفت RA مورد استفاده است و حساسیت و اختصاصیت بسیار بالایی برای تشخیص آنتی بادی های خود ایمنی اختصاصی دارد. ظهور اولیه این آنتی بادی ها، تشخیص زودرس RA را امکان‌پذیر می نماید. به همین دلیل از ارزش بالایی برخوردار است و سطح آن می تواند شدت بیماری را نیز نشان دهد.

در حال حاضر پزشکان تلاش می کنند تا علائم بیماری را کاهش داده و از عود مجدد بیماری جلوگیری نمایند. در نتیجه می توان گفت در این مسیر، تشخیص بیماری یکی از مهمترین مراحل بوده و تشخیص به موقع می تواند نقش تعیین کننده ای در ادامه مسیر داشته باشد. چرا که اگر بیماران دچار تغییر شکل، ناتوانی، التهاب مستمر کنترل نشده مفصل شوند و یا بیماری روماتیسم بر سایر اعضای بدن تأثیر بگذارد، چشم انداز مطلوبی در انتظار بیماران نخواهد بود.

آزمایشات تشخیصی ذکر شده هم اکنون در آزمایشگاه های مرکز مام ارائه می شود. افراد در صورت نیاز می توانند با مراجعه به این مرکز از خدمات موجود در پنل تشخیص بیماری های سیستم ایمنی بهره مند شوند. این مرکز قادر است با ارائه طیف گسترده ای از آزمایشات در زمینه های مختلف پزشکان را در روند تشخیص و انتخاب درمان مناسب یاری نماید.