سرطان های سر و گردن مرتبط با ویروس HPV

سرطان سر و گردن یا سرطان سلول های سنگفرشی ناحیه سر و گردن (HNSCC)، پنجمین سرطان شایع غیر پوستی در جهان می باشد که تعداد مبتلایان جدید به این بیماری سالانه حدود 600000 نفر در دنیا و 60000 مورد در ایالات متحده آمریکا است. این گروه بیماری ها سالانه منجر به فوت 350000 هزار نفر در سراسر جهان می شود. توجه داشته باشید که منظور از سرطان سر و گردن، سرطان های مغز و چشم نیست بلکه منظور سرطان های حلق و گلو و نواحی اطراف آنهاست. این سرطان ها می توانند از سینوس، دهان و یا گلو آغاز شوند.

به طور کلی می توان علت این بیماری را با عواملی از جمله مصرف دخانیات و الکل مرتبط دانست. طی دهه گذشته و با انجام تحقیقات متعدد مشخص شد که عفونت به ویروس پاپیلومای انسانی (ویروس HPV) به خصوص HPV16 به عنوان یک عامل خطر برای ابتلا به سرطان HNSCC یا سرطان سر و گردن، به ویژه مواردی که ناحیه اوروفارنکس (لوزه، قاعده زبان، کام نرم) را درگیر کرده و سرطان اوروفارنکس (OPSCC) می باشد. در این نوع سرطان، معمولا غدد لنفاوی درگیر بوده و علائم آن شامل موارد زیر خواهد بود.

اگر سرطان در دهان ایجاد شود:

•   وجود زخم های قرمز یا سفید بر روی لثه، زبان یا دیواره دهان که بهبود نمی یابند؛

•   ورم کردن فک؛

•   خونریزی غیر معمول و یا احساس درد در دهان؛

•   احساس گیر کردن چیزی در گلو؛

•   مشکلات مرتبط با دندان های مصنوعی.

اگر سرطان در حلق ایجاد شود:

•   مشکل در تنفس یا صحبت کردن؛

•   احساس گیر کردن چیزی در گلو؛

•   مشکل در جویدن یا بلعیدن غذا؛

•   درد در گلو که برطرف نمی شود؛؛

•   درد یا زنگ در گوش یا مشکل در شنوایی.

اگر سرطان در ناحیه حنجره ایجاد شود:

•   درد در هنگام بلعیدن؛

•   گوش درد.

اگر سرطان در ناحیه سینوس ها و حفره بینی ایجاد گردد:

•   سینوس های مسدود شده که پاک نمی شوند؛

•   عفونت های سینوسی که به آنتی بیوتیک ها پاسخ نمی دهد؛

•   خونریزی بینی؛

•   سردرد؛

•   درد و تورم در اطراف چشم؛

•   درد در دندان های ردیف بالا؛

•   مشکلات مرتبط با دندان های مصنوعی.

میزان ابتلای مردان به سرطان سر و گردن (HNSCC) بیشتر از زنان می باشد. میانگین سن تشخیص این بیماری بین سنین 50 تا 70 سالگی است. نرخ رشد و گسترش سرطان سر و گردن (HNSCC) در دهه گذشته 36.5% بوده است.

با توجه به اینکه ویروس HPV می تواند با چنین سرطان هایی مرتبط باشد به ذکر برخی خصوصیات این ویروس می پردازیم. ویروس HPV از جمله ویروس های DNA دار دو رشته ای و بدون غشا است که در مجموع 8 الی 9 عدد پروتئین را تولید می کند. تاکنون بیش از 100 نوع ویروس اچ پی وی شناخته شده که بر اساس توانایی ایجاد تغییرات بدخیم به دو گروه پر خطر و کم خطر تقسیم می شوند. انواع پر خطر ویروس اچ پی وی که با ایجاد سرطان هایی از جمله سرطان دهانه رحم، سرطان های سر و گردن، معقد، واژن و آلت تناسلی دخیل هستند شامل مواردی از جمله انواع 16، 18، 31، 33، 35، 45، 51، 52 و 56 است.

شایع ترین نوع ویروس اچ پی وی که مرتبط با 80% موارد سرطان سر و گردن (HNSCC) می باشد، HPV16 است.

راه های انتقال این ویروس شامل رابطه جنسی یا رابطه جنسی دهانی است. هرچه تعداد شرکای جنسی بیشتر و روابط جنسی محافظت نشده و پرخطر باشند، احتمال ابتلا به این عفونت هم بالاتر می رود. در مطالعات مختلفی که بر مبتلایان به سرطان سر و گردن (HNSCC) انجام شده نشان داده شد که میزان ابتلا به این بیماری و ویروس اچ پی وی در مردان بیشتر از زنان است، نکته جالب این بود که این افراد هرگز سیگاری نبوده اما رابطه جنسی دهانی داشتند. از سوی دیگر، میزان شیوع سرطان های دهانی در شرکای جنسی این آقایان نسبت به جمعیت کلی زنان بالاتر بوده است.

عامل حدود 70% از سرطان های دهان و حلق (اوروفارنکس)، ویروس HPV است.

چگونه می توانیم ریسک ابتلا به سرطان های سر و گردن را کاهش دهیم؟

با رعایت موارد زیر می توان خطر ابتلا به سرطان سر و گردن را کاهش داد که عبارتند از:

•   سیگار نکشیدن؛

•   عدم مصرف محصولات تنباکویی بدون دود؛

•   محدود کردن یا عدم مصرف الکل؛

•   تزریق واکسن HPV؛

•   استفاده از کاندوم و دنتال دم با دقت بالا و به طور مداوم در زمان رابطه جنسی دهانی؛

•   مراجعه منظم به دندان پزشک و انجام آزمایشات تشخیصی تا در صورت وجود سرطان سر و گردن، آن را به موقع تشخیص دهند..

آیا واکسن HPV می تواند مانع از ابتلای افراد به سرطان دهان و حلق شود؟

بر اساس دستورالعمل ACOG توصیه می شود که کودکان 9 سال به بالا واکسن HPV را در دو دوز دریافت کنند. به طور کلی این واکسن HPV برای انواعی از ویروس HPV ساخته شده که باعث ایجاد سرطان دهانه رحم می شوند اما می تواند در برابر انواعی که سرطان دهان و حلق را ایجاد می کنند، هم ممانعت به عمل آورد.

در آزمایشگاه های مرکز مام پنل های مختلفی از جمله پنل تشخیص ابتلا به ویروس HPV و غربالگری سرطان دهانه‌ی رحم وجود دارد که می تواند برای پیگیری سلامت خود به مرکز مراجعه کرده و از خدمات آزمایشگاه های آن بهره مند شوید.