تشخیص ویروس HPV چگونه انجام می شود و درمان آن چیست؟

ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، شایع ترین نوع ویروس منتقل شونده از راه جنسی است که عامل ایجاد بیش از 70% موارد از سرطان دهانه رحم در میان زنان می باشد. از آن­جایی که ابتلا به عفونتHPV نقش مهمی در ابتلا به سرطان دارد، لذا تحقیقات اخیر بر روش های تشخیص ویروس HPV متمرکز شده ­اند. تا کنون بیش از 100 نوع مختلف از این ویروس شناسایی شده است که در دو گروه پرخطر و کم خطر طبقه بندی می شوند. انواع کم خطر این ویروس در اغلب موارد علائم خاصی در فرد ایجاد نمی کند، گرچه برخی عامل بروز زگیل های تناسلی می باشند. انواع پرخطر ویروس اچ پی وی عامل ایجاد سرطان دهانه رحم و سرطان در ناحیه دهانی و یا مقعد هستند.

در صورتی که این عفونت ویروسی به موقع تشخیص داده شود، گزینه­ های درمانی مناسب برای آن وجود خواهد داشت و احتمال موفقیت در درمان نیز، بسیار افزایش می ­یابد. لازم به توضیح است، انجام تست های غربالگری های منظم و مرتبط با بررسی دهانه رحم بر اساس سیتولوژی سبب کاهش ابتلا به سرطان دهانه رحم شده است. اما باید به این نکته توجه داشت که روش های فوق گاهی دارای محدودیت های خاص می باشند. قبل از پرداختن به روش های تشخیص ویروس HPV، بهتر است با علائم این بیماری آشنا شویم.

علائم ابتلا به ویروس HPV چیست؟

در اغلب موارد زمانی که فرد به ویروس اچ پی وی مبتلا می شود، سیستم ایمنی بدن به مبارزه با ویروس پرداخته و آن را از بین می برد، و به همین دلیل علائمی در فرد ایجاد نمی گردد. اما گاهی برخی از انواع کم خطر ویروس، سبب ایجاد زگیل های تناسلی و یا ضایعات پوستی در ناحیه دهانی و یا مقعد می شوند. شکل ظاهری زگیل ها معمولا با توجه به نوع ویروس متغیر است و ممکن است به صورت برجسته، مسطح، به رنگ تیره یا بدون رنگ باشند. در زنان معمولا نواحی اطراف واژن، دهانه رحم یا مقعد دچار زگیل می شوند. در مردان نیز اغلب زگیل ها روی آلت تناسلی، کیسه بیضه و یا اطراف مقعد و ناحیه دهانی مشاهده می شود. از انجایی که انواع پر خطر و سرطان زا علائم خاصی را ایجاد نمی کند، لذا برای تشخیص ویروس HPV باید تست های غربالگری را به صورت منظم انجام داد.

چه عواملی خطر ابتلا به ویروس HPV را افزایش می دهد؟

برخی عوامل و رفتار ها می توانند خطر ابتلا به ویروس اچ پی وی را در افراد افزایش دهند که عبارتند از:

• رابطه جنسی محافظت نشده
• تعدد شرکای جنسی
• تماس پوستی با زگیل و ضایعات پوستی ناشی از آن

 روش های تشخیص ویروس HPV چیست؟

روش های اصلی تشخیص عفونت (HPV) عبارتند از:

• کولپوسکوپی و تست اسید استیک:

کولپوسکوپی روشی است که توسط پزشکان متخصص به عنوان یک روش سرپایی با استفاده از میکروسکوپ کم قدرت و کولپوسکوپ انجام می شود. کولپوسکوپی معاینه دهانه رحم، واژن و در بعضی موارد vulva بعد از استفاده از محلول استیک اسید، همراه با بیوپسی از تمام ضایعات مشکوک به نئوپلازی برای تشخیص ویروس HPV است.

• بیوپسی یا نمونه برداری:

با استفاده از کولپوسکوپی امکان نمونه برداری (بیوپسی) از بافت های غیر طبیعی، فراهم می شود. در حقیقت، نمونه برداری از نواحی غیرطبیعی جهت تشخیص ویروس HPV بخش مهمی از کولپوسکوپی است، زیرا نوع درمان بستگی به شدت این ناهنجاری در نمونه دارد. اگر نتایج بیوپسی، دیسپلازی (پیش سرطان) یا سرطان را نشان دهد، درمان توصیه می شود. دیسپلازی ممکن است خفیف، متوسط یا شدید باشد. بیوپسی برش دار هنگامی توصیه می شود که نتایج کولپوسکوپی نشان دهنده ناهنجاری در درجات بالا باشد.

• آزمایش تشخیص مولکولی یا تست DNA یا PCR:

یکی از روش های تشخیص ویروس HPV ، شناسایی DNA ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) با استفاده از روش PCR می باشد. در تکنیک PCR، قسمتی از DNA ویروسی فرد بیمار به صورت هدفمند و تصاعدی تکثیر می شود. طی فرآیند تکثیر، از یک نسخه مولکول DNA دو رشته ای میلیون ها کپی تولید شده و نهایتا نوع ویروس شناسایی می گردد. در آزمایشگاه های مرکز مام، علاوه بر غربالگری سرطان دهانه رحم، ابتلا به HPV با استفاده از پنل تشخیصی اچ پی وی و تست Pap Smear بررسی می شود. مراحل کار بدین صورت است که نمونه گرفته شده از واژن و دهانه رحم از نظر سلولی بررسی شده (تست پاپ اسمیر) و حضور انواع ویروس پاپیلومای انسانی با استفاده از روش PCR بصورت Co-Test تشخیص داده می شود.

• پاپ اسمیر:

تقریباً همه موارد سرطان دهانه رحم (سرطان سرویکس) به علت آلودگی به ویروس HPV اتفاق می افتند. یکی از روش های غربالگری آلودگی به HPV، تست پاپ اسمیر است. در تست پاپ اسمیر، علاوه بر شناسایی تغییرات بدخیم سلول ها، آلودگی به عفونت های ویروسی مانند HPV و ویروس هرپس هم قابل تشخیص است. در صورت مثبت شدن نتایج تست پاپ اسمیر، جهت تشخیص ویروس اچ پی وی (HPV)، به تست های تأییدی بیشتری مانند کولونوسکوپی، بررسی سلولی دهانه‌ی رحم (سیتولوژی) و PCR نیاز است.

• تست اسید استیک:

در این روش برای تشخیص ویروس HPV از یک پد گاز مرطوب شده با اسید استیک استفاده می شود. به این صورت که به مدت 10-5 دقیقه بر روی ضایعات مشکوک قرار داده می شود. با استفاده از استیک اسید، ضایعات نامشخص، مسطح و دستگاه تناسلی که ارزیابی آنها دشوار است، قابل مشاهده می شوند. در این روش، زگیل های تناسلی، بافت های دیسپلاستیک و نئوپلاستیک سفید می شوند (استووویت). نتایج مثبت کاذب در این تست رایج است و می تواند از هر عاملی که باعث پاراکراتوز می شود (به عنوان مثال کاندیدیازیس، پسوریازیس، لیکن پلان، التهاب اپیتلیوم، غدد چربی) ناشی شود. از آزمایش اسید استیک نباید برای غربالگری معمول استفاده شود. این روش می تواند برای مشاهده ضایعات مرتبط با HPV دستگاه تناسلی در سطوح تحت بالینی، شناسایی ضایعات برای بیوپسی هدف و تعیین مرز برای ضایعات در طی جراحی استفاده شود.

آیا انجام آزمایش نیاز به آمادگی خاصی دارد؟

انجام این آزمایش اغلب نیاز به هیچ گونه آمادگی خاصی ندارد، اما از آنجایی که معمولا این تست همراه با پاپ اسمیر انجام می شود، بهتر است به منظور افزایش دقت و صحت آزمایش موارد زیر را رعایت نمایید:

اجتناب از مصرف داروهایی مانند آسپرین، ایبوپروفن، وارفارین، ناپروکسن که احتمال خونریزی را افزایش می دهد.

تا حد امکان در دوران قاعدگی برای انجام تست مراجعه ننمایید.

قبل از انجام آزمایش از فوم ها و ژل های بهداشتی استفاده ننموده و از آمیزش جنسی نیز خودداری نمایید.