دوقلویی زایی و چندقلویی در PGD و احتمال یکسان بودن آن ها

با توجه به اینکه در روش IVF برای بالا بردن شانس موفقیت و حصول بارداری، بیش از یک جنین به رحم انتقال داده می شوند، دوقلوزایی و چندقلوزایی از عوارض شایع در IVF هستند. بر اساس گزارشات سازمان باروری و جنین شناسی انگلستان (HFEA)، از هر پنج مورد بارداری که با کمک روش های کمک باروری اتفاق افتاده اند یک مورد به چندقلویی منجر خواهد شد. بارداری های چندقلویی ممکن است باعث بروز بسیاری از عوارض ناخواسته در مادر و جنین شوند. عوارض مادری شامل افزایش خطر ابتلا به فشار خون بالا، دیابت بارداری، خونریزی حین بارداری، زایمان سخت و افسردگی پس از زایمان است. چندقلوزایی همچنین با افزایش 6 برابری احتمال زایمان زودرس همراه است که یکی از دلایل عمده مرگ و میر نوزادان، ناهنجاری های ذهنی و جسمی طولانی مدت (شامل فلج مغزی، مشکلات یادگیری و بیماری های ریوی مزمن) است. هزینه نگهداری چنین نوزادانی یکی دیگر از دلایلی است که نشان می دهد چرا چندقلوزایی چندان هم ایده آل نیست.

 با این حال، احتمال چندقلوزایی در طی IVF قابل کاهش است. یکی از راه های کاهش احتمال چندقلویی استفاده از روش PGD در کنار IVF است. روش تشخیص پیش از لانه گزینی (PGD) از جمله روش های کمک باروری است که جنین پس از تشکیل در آزمایشگاه از لحاظ سلامت ژنتیکی مورد بررسی قرار گرفته و سپس به رحم انتقال می یابد. این روش کمک می کند که جنین با کیفیت تر جهت انتقال به رحم انتخاب شود و بنابراین شانس موفقیت روش IVF را بدون نیاز به افزایش تعداد جنین انتقالی افزایش دهد. علاوه براین، عوارض ناشی از چندقلوزایی را در مادر و جنین نیز کاهش می دهد. به همین دلیل، امروزه در بسیاری از کشورها مانند بلژیک، نروژ و انگلستان، زوج ها تشویق می شوند تا به جای کاشت چندین جنین و بالا بردن شانس چندقلوزایی، با استفاده از روش PGD و انتخاب جنین با کیفیت بالاتر احتمال موفقیت IVF و انتقال جنین خود را بالا ببرند. مطالعات نشان داده است که با این شیوه نرخ چندقلوزایی پس از IVF از %29.4 به 6.4% کاهش یافته است.

دوقلوزایی و چند قلوزایی ممکن است به صورت تک تخمکی یا چند تخمکی باشد. در حالت چند تخمکی، جنین ها حاصل چندین تخمک مستقل هستند. این حالت در چندقلوزایی حاصل از IVF بسیار شایع است. دوقلوزایی تک تخمکی نتیجه تقسیم سلول های یک تخم واحد به چند سلول مستقل است که هر کدام یک جنین واحد را تولید می کنند. میزان بروز دوقلوزایی تک تخمکی در بارداری های طبیعی 0.45% است (حدود یک سوم میزان کل دوقلوزایی) که در بارداری های حاصل از IVF این میزان به 0.72% می رسد. بر اساس تحقیقات به عمل آمده بارداری های تک تخمکی با افزایش 3 تا 5 برابری نرخ مرگ و میر جنینی همراه است. بنابراین استفاده از روش هایی که احتمال دو قلوزایی و چند قلوزایی را در جنین حاصل از IVF کاهش می دهند، می تواند در کاهش خطر بارداری تک تخمکی نیز موثر باشد.

با در نظر گرفتن آنچه که گفته شد PGD روشی است که می تواند بسیاری از عوارض ناخواسته انجام روش های کمک باروری و خصوصا IVF را کاهش دهد. به همین دلیل توصیه می شود که برای افزایش نرخ موفقیت IVF به خصوص در زوجینی که سابقه شکست در IVF دارند، از PGD در کنار روش IVF استفاده شود. برای انجام PGD می توانید به مرکز مام مراجعه کرده و از خدمات آزمایشگاه های این مرکز استفاده کنید.