بیماری های منتقل شونده از راه جنسی (STDs)
بیماری های منتقل شونده از راه جنسی Sexually transmitted diseases (STDs) یا بیماری‌های مقاربتی از شایع‌ترین بیماری‌های زنان و مردان در جهان هستند. بيش از سی عفونت در اين گروه جای گرفته كه عمده‌ترین راه انتقال آن‌ها تماس جنسی است.
علائم شایع بیماری های منتقل شونده از راه جنسی
- زخم یا تاول‌های آب‌دار و عفونی در نواحی تناسلی، مقعد، باسن و پاها
- خونریزی یا لکه بین چرخه‌‌های قاعدگی
- ترشح چرکی یا بدبو از ناحیه‌ی تناسلی
- جوش، سوزش و خارش واژن
- سوزش یا درد حین دفع ادرار
- درد در ناحیه‌ی لگن و پاها
- حالت تهوع و استفراغ خفیف
- درد حین مقاربت
- زگیل تناسلی
- درد بیضه
- تب، سردرد
- تورم مفاصل
بیماری های مقاربتی رایج براساس عامل بیماری‌زا به چند دسته تقسیم می‌شوند:
عوامل باکتریایی:
این عوامل شامل نایسریا گونوره‌آ (عامل بیماری سوزاک)، هموفیلوس دوکرئی (عامل بیماری شانکروئید)، ترپونما پالدیوم (عامل بیماری سیفلیس)، کلامیدیا تراکوماتیس، اورهآپلاسما اورالیتیکوم همراه با اورهآپلاسما پرویوم، مایکوپلاسما ژنیتالیوم، مایکوپلاسما هومینیس و غیره هستند.
عوامل ویروسی:
این عوامل شامل هرپس سیمپلکس (عامل تبخال تناسلی)، ویروس پاپیلوم انسانی (عامل زگیل تناسلی)، هپاتیت ب، ویروس‌های نقص ایمنی انسانی (HIV) و غیره هستند.
عوامل قارچی:
تینیا کروریس و کاندیدا آلبیکانس نیز می‌توانند از طریق تماس با نواحی جنسی آلوده منتقل شوند.
عوامل انگلی:
تریکوموناس واژینالیس، شپش عانه و سارکوپتس اسکبئی (عامل جَرَب یا گال) شناخته‌شده‌ترین عوامل این دسته هستند.
ضرورت غربالگری منظم برای تشخیص زودهنگام بیماری های منتقل شونده از راه جنسی:
بسیاری از عفونت‌های جنسی بدون علامت بوده یا علائم آن‌ها پس از سال‌ها بروز می‌کند. از طرفی امکان انتقال برخی از این بیماری های مقاربتی از مادر باردار به جنین وجود دارد. ابتلا به این بیماری‌ها باعث بروز عوارض و در مواقعی مرگ نوزاد می‌شود. انجام غربالگری‌های منظم می‌تواند سبب درمان، کاهش خطر انتقال بیماری‌های جنسی، کاهش ناباروری و سایر آسیب‌های جسمانی در مردان و زنان گردد.
توصیه‌های کارگروه خدمات پیشگیرانه در ایالات متحده (USPSTF)، مراکز کنترل و پیشگیری بیماری (CDC)، آکادمی پزشکان خانواده‌ی آمریکا (AAFP) و کالج متخصصین زنان و زایمان آمریکا (ACOG) درباره‌ی گروه‌های هدف غربالگری بیماری‌های مقاربتی به شرح زیر است:
زنان:
- غربالگری کلامیدیا، سوزاک، سیفلیس، تریکوموناس، هپاتیت B و C: زنان فعال از نظر جنسی
- غربالگری هرپس: زنان با شرکای جنسی متعدد
- غربالگری HIV: تمام زنان 13 تا 64 سال که خواستار ارزیابی ابتلا به HIV هستند.
- غربالگری ویروس پاپیلومای انسانی به‌همراه غربالگری سیتولوژی (پاپ‌اسمیر): برای زنان بالای 30 سال هر پنج سال Co-Test توصیه می‌شود.
- غربالگری سیتولوژی (پاپ اسمیر) به صورت هر سه سال یک بار برای زنان 21 تا 29 سال.
زنان باردار:
- غربالگری کلامیدیا: زنان باردار زیر 25 سال، زنان باردار 25 سال یا بالاتر که در معرض خطرند، آزمایش مجدد در سه‌ماهه‌ی سوم برای زنان زیر 25 سال یا در معرض خطر
- غربالگری سوزاک: زنان باردار زیر 25 سال و زنان بزرگ‌تر در معرض خطر
- غربالگری سیفلیس: همهی زنان باردار در اولین ملاقات پیش از تولد با پزشک، تست مجدد در اوایل سه‌ماهه‌ی سوم و زمان زایمان در صورتی که در معرض خطر باشند.
- غربالگری هرپس: شواهد، غربالگری سرولوژیک ویروس نوع دو را در بین زنان باردار بدون علامت حمایت نمی‌کند.
- غربالگری HIV: همهی زنان باردار در اولین ملاقات پیش از تولد با پزشک، تست مجدد در سه‌ماهه‌ی سوم در صورتی که در معرض خطر هستند.
- غربالگری هپاتیت B: تست آنتی‌ژن هپاتیت در اولین ملاقات پیش از تولد با پزشک در هر بارداری با صرف نظر از تست‌های قبلی، تست مجدد زمان زایمان در صورتی که در معرض خطر زیاد هستند.
- غربالگری هپاتیت C: زنان باردار در معرض خطر
مردان:
- غربالگری کلامیدیا: مردان جوان در محیط‌های در معرض عفونت یا در جوامع با شیوع بالای عفونت
- غربالگری هرپس: مردان با شرکای جنسی متعدد
- غربالگریHIV: تمام مردان 13 تا 64 سال که خواستار ارزیابی ابتلا به HIV هستند.
- غربالگری هپاتیت B و C: مردان در معرض خطر
موارد انجام آزمایش‌های مرتبط با بیماری های مقاربتی
از مجموع توضیحات ارائه‌شده می‌توان به این جمع‌بندی رسید که در صورت وجود هر یک از موارد زیر لازم است بررسی بیماری‌های جنسی صورت پذیرد:
- مشاهده‌ی علائم بیماری‌های مقاربتی
- نگرانی در مورد سلامت جنسی
- رابطه‌ی جنسی محافظت‌نشده
- رابطه‌ی جنسی با افراد متعدد
- آغاز رابطه‌ی جنسی جدید
- سابقه‌ی ابتلا به بیماری‌های جنسی
- رابطه‌ی جنسی در سن پایین
- اقدام برای بارداری
تعدادی از راه‌های انتقال بیماری‌های مقاربتی
تشخیص بیماری های مقاربتی
روش‌های مخـتلفی مانند كشت عوامل بیماری‌زا، آزمايشات سرولوژی به روش ELISA و PCR برای بررسی ابتلا به برخی بیماری‌های منتقل‌شونده از راه جنسی در دسترس هستند كه از میان آن‌ها پنل مولکولی PCR با اندازه‌گيری آنتی‌ژن تعدادی از این بیماری‌ها از دقت بيشتری برخوردار است.