آیا تا به حال به عفونت دستگاه ادراری مقاوم به آنتی بیوتیک مبتلا شده اید؟

زنان بیشتر مستعد ابتلا به عفونت دستگاه ادراری هستند یا مردان؟ علت آن چیست؟

بطور کلی، زنان به دلیل داشتن مجرای ادراری کوتاه تر از مردان مستعد ابتلا به عفونت دستگاه ادراری هستند و این مسئله، دسترسی باکتری ها به مثانه آنها را آسان تر می کند. عفونت های دستگاه ادراری ناشی از ورود باکتری ها به دستگاه ادراری و تکثیر در آنجا هستند.

شایع ترین علت باکتریایی در ایجاد عفونت دستگاه ادراری (UTI)، باکتری اِشریشیا کُلی (E. coli) است. این باکتری در روده افراد سالم معمولاً بدون ایجاد خطر زندگی می کند، اما در صورت ورود به مثانه یا سایر قسمت های دستگاه ادراری می تواند مشکلاتی را ایجاد کند. عفونت بدون عارضه مثانه، که سیستیت نیز نامیده می شود، شایع است و می تواند بسیار دردناک باشد. انواع مختلفی از باکتری E. coli باعث بروز مقاومت آنتی بیوتیکی می شوند. برخی از انواع باکتری E. coli آنزیمی به نام ESBL E. Coli تولید می کنند که می تواند باکتری ها را در برابر آنتی بیوتیک های خاص مقاوم کند و بنابراین باکتری ها همچنان تکثیر و گسترش می یابند. این مسئله باعث بروز عفونت شدیدتری می شود که درمان آن بسیار مشکل تر خواهد بود.

مقاومت به آنتی بیوتیک ها چه زمانی اتفاق می افتد؟

مقاومت به آنتی بیوتیک ها زمانی رخ می دهد که باکتری های عامل ایجاد عفونت، مکانیزمی را ایجاد کنند که آنها را در برابر درمان های آنتی بیوتیکی محافظت کند. در واقع عفونت های دستگاه ادراری مقاوم به آنتی بیوتیک نوعی عفونت هستند که به اکثر یا هیچ یک از درمان های رایج پاسخ نمی دهند. تفاوت اصلی بین عفونت ادراری معمول و عفونت ادراری مقاوم به آنتی بیوتیک نیز در همین مسئله است. هرچند که ممکن است عفونت ادراری مقاوم به آنتی بیوتیک، پاسخ ناچیزی به داروهای رایج در درمان اولیه داشته باشد؛ اما این داروها نیز صرفاً بر باکتریهایی اثر دارد که به آنتی بیوتیک ها مقاوم نیستند. این بدان معنی است که تشخیص و شناسایی باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک بسیار مهم است. چرا که با انجام آزمایش های تشخیصی عفونت دستگاه ادراری می توان وجود عفونت دستگاه ادراری را بررسی نموده و در صورت وجود عفونت، برای از بین بردن آنها از آنتی بیوتیک های مناسب استفاده نمود.

همچنین در برخی از افرادی که چندین دوره عفونت دستگاه ادراری و به دنبال آن چندین دوره مصرف آنتی بیوتیک برای درمان عفونت ادراری داشته اند، ممکن است در ابتدا آنتی بیوتیک ها مؤثر واقع شوند و علائم اغلب برای مدتی برطرف شوند. با این حال، دیده شده است که باکتری های مقاوم تر گاهی خود را به دیواره مثانه متصل می کنند و حتی ممکن است در سایر قسمت های بدن مانند کلیه، تجمعات (کلونی) باکتری های مقاوم شکل بگیرد. تعداد باکتری ها در این تجمعات از باکتری های مقاوم می تواند در طول زمان افزایش یافته و در برابر درمان های آنتی بیوتیکی مقاوم شوند. از بین بردن این باکتری ها حتی با مصرف قوی ترین آنتی بیوتیک ها نیز بسیار دشوار خواهد بود؛ چرا که پس از مدتی اتصال این باکتری ها بسیار قوی تر شده و با تکثیر بیشتر باکتری های مقاوم ساختار بیوفیلم شکل می گیرد. ساختار بیوفیلم باعث ماندگاری و مقاومت بیشتر باکتری ها در شرایط کشنده می شود. عفونت ادراری مقاوم به آنتی بیوتیک ممکن است به یک بیماری مزمن تبدیل شده و اغلب می تواند باعث شیوع مکرر عفونت، افزایش خطر عفونت جدی کلیه (پیلونفریت) و حتی سپسیس می شود. هنگامی که باکتری ها از دستگاه ادراری یا مثانه به جریان خون منتقل می شوند، معمولاً به آن اوروسپسیس گفته می شود و می تواند بسیار جدی باشد.

این عفونت ناراحت کننده و اغلب دردناک 10 تا 20 درصد از زنان و گاهاً برخی از مردان را در برهه ای از زندگی تحت تأثیر قرار می دهد. سرعت گسترش عفونت به عوامل زیادی از جمله نوع باکتری های ایجاد کننده عفونت، مدت زمان عفونت، ژنتیک باکتری های درگیر و سلامت و عادات فرد مبتلا بستگی دارد. علائم اصلی در عفونت دستگاه ادراری، احساس درد در هنگام ادرار، تکرر ادرار و وجود خون در ادرار است. احساس درد در شکم، ادرار کدر و یا بد بو احساس خستگی بیشتر از حد معمول از دیگر علائم این بیماری است. رعایت نکات بهداشتی، تشخیص زودهنگام به واسطه آزمایش های مرتبط و پیروی از توصیه های پزشک یا متخصص بالینی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

تشخیص و درمان عفونت های ادراری مقاوم به آنتی بیوتیک چگونه است؟

اگر پزشک بر اساس علائم بیمار و معاینه فیزیکی مشکوک به عفونت ادراری باشد، ممکن است آزمایش UTI انجام شود. آزمایش UTI می تواند نوع باکتری ها یا میکروب های دیگر ایجاد کننده عفونت شناسایی نموده و به پزشکان کمک کنند تا بهترین درمان عفونت را تجویز کنند. برای درمان اکثر عفونت های دستگاه ادراری، بصورت استاندارد از آنتی بیوتیک های مشخصی استفاده می شود. اما اگر درمان آنتی بیوتیکی رایج نتواند عفونت را از بین ببرد، آزمایش کشت ادرار توسط پزشک برای بیمار تجویز و نمونه ادرار او برای کشت به آزمایشگاه فرستاده می شود تا نوع باکتری عامل عفونت و همچنین نوع و میزان مقاومت آنتی بیوتیکی مشخص شود و بتوان در درمان عفونت ادراری مقاوم از آن استفاده نمود. سه آزمایش رایج برای تشخیص عفونت های ادراری، آزمایش ادرار، کشت ادرار و آزمایش آنتی بیوگرام هستند. آزمایش آنتی بیوگرام آزمایشی است که میزان حساسیت باکتری را به آنتی بیوتیک یا داروی ضد قارچ اندازه گیری کرده و به پزشکان کمک می کند تا تشخیص دهند چه درمانی برای فرد مناسب تر است.

با انجام به موقع آزمایشات لازم و تشخیص زودهنگام عفونت های دستگاه ادراری می توان از پیشرفت بیماری و بروز مقاومت به آنتی بیوتیک ها در باکتری ها پیشگیری نمود. این آزمایشات در آزمایشگاه های مرکز مام قابل ارائه می باشد و بیماران در صورت نیاز می توانند با مراجعه به این مرکز از آزمایشات تخصصی که در پنل تشخیص بیماری های کلیوی و دستگاه ادرار موجود است بهره مند شوند.