سرطان آپاندیس چیست؟

سرطان آپاندیس یک بیماری نادر است که به دلیل جهش در سلول های آپاندیس ایجاد می گردد. این جهش ها یا تغییرات ژنتیکی منجر به رشد غیرقابل کنترل سلول ها خواهد شد و علت سرطان آپاندیس هستند. زمانی که سلول ها بدون کنترل تقسیم می شوند تومورهای سرطانی بدخیم یا خوش خیم را در آپاندیس ایجاد می کنند. تومور سرطانی بدخیم به تومورهایی گفته می شود که می توانند رشد کرده و به سایر قسمت های بدن گسترش یابند. از سوی دیگر، تومورها در سرطان خوش خیم توانایی رشد کردن دارند اما به دیگر نواحی و اندام های بدن متاستاز نمی کنند.

آپاندیس بخشی از دستگاه گوارش است که به شکل یه یک کیسه لوله مانند کوچک در سمت راست پائین شکم قرار دارد. آپاندیس در نزدیکی محل اتصال روده بزرگ به کوچک قرار داشته و اندازه آن حدود 10 سانتی متر می باشد. عملکرد دقیق آن تا به امروز شناخته نشده باقی مانده است البته برخی از محققان معتقدند که با عملکرد سیستم ایمنی مرتبط است و برخی دیگر آن را یک اندام باقی مانده در مسیر تکامل می دانند.

انواع تومورهای سرطانی بدخیم و خوش خیم در سرطان آپاندیس

در سرطان آپاندیس انواع مختلفی از تومورهای سرطانی بدخیم و خوش خیم مشاهده می شوند که در این قسمت به معرفی آن ها می پردازیم:

1) تومور نورواندوکرین

منشأ این دسته از تومورهای نورواندوکرین سلول هایی هستند که هورمون تولید می کنند. این دسته از سلول ها به تعداد کم اما در همه اندام ها وجود دارند. تومورهای نورواندوکرین در اغلب موارد از دستگاه گوارش (GI) یا ریه ها شروع می شوند اما احتمال مشاهده آن ها در در پانکراس، بیضه ها یا تخمدان ها نیز وجود دارد. تومورهای نورواندوکرین در سرطان آپاندیس در بیشتر موارد در قسمت نوک آپاندیس شناسایی می شوند و معمولاً تا زمانی که به سایر اندام ‌ها سرایت نکرده باشد، هیچ علامتی ایجاد نمی ‌کند؛

2) تومورهای کارسینوئیدی

تقریباً نیمی از سرطان های آپاندیس از نوع تومورهای کارسینوئیدی هستند. آن ها بر سلول های عصبی غدد، که سیگنال های سیستم عصبی را دریافت می کنند و هورمون ها را آزاد می کنند، تأثیر می گذارند. در بیشتر موارد، تومورهای کارسینوئیدی رشد کندی دارند؛

3) سیستادنوما موسینوس

این تومورهای غیر سرطانی در اپیتلیوم (پوشش داخلی) آپاندیس تشکیل شده و تا زمانی که آپاندیس دست نخورده باقی بماند، سیستادنوماهای موسینوس به سایر قسمت‌ های بدن سرایت نمی‌ کنند؛

4) آدنوکارسینوم آپاندیس

سرطان های آدنوکارسینوما از بافت گرانولار که نوعی بافت در اندام های بدن است شروع می شود. انواع مختلفی از آدنوکارسینوم آپاندیس وجود دارد که عبارتند از:

•   آدنوکارسینوم موسینوس:

 این دومین نوع شایع سرطان آپاندیس، درست بعد از تومورهای کارسینوئیدی است. آدنوکارسینومای موسینوس از داخلی ترین لایه آپاندیس شما شروع می شود و موسین که یکی از اجزای مخاط است را آزاد می کند؛

•   آدنوکارسینوم از نوع کولون:

 این تومورها در نزدیکی محل اتصال آپاندیس به روده ایجاد می شوند. بسیار شبیه تومورهای سرطان روده بزرگ هستند و بسیاری از علائم مشابه را ایجاد می کنند؛

•   آدنوکارسینومای Goblet cell :

این تومور سرطانی بدخیم نادر است، اما گاهی اوقات می تواند در آپاندیس ایجاد شود. سلول های سرطانی مقادیر زیادی موسین ترشح و ذخیره می کنند.

علائم سرطان آپاندیس

بیش از 50% از افرادی که مبتلا به سرطان آپاندیس می شوند، هیچ گونه علائم هشدار دهنده ای در خود مشاهده نکرده اند و اغلب در حین جراحی های دیگر، کولونوسکوپی یا آزمایشات تصویربرداری متوجه این بیماری شده اند. شایع ترین علائمی که بیماران مبتلا به سرطان بدخیم یا خوش خیم آپاندیس از خود بروز می دهند عبارتند از:

•   فتق؛

•   اسهال؛

•   تغییرات در عملکرد روده (مانند یبوست، انسداد، اسهال)؛

•   ورم کردن شکم؛

•   ایجاد توده در تخمدان؛

•   احساس دردهای مزمن یا شدید در شکم؛

•   احساس ناراحتی در قسمت راست و پائینی شکم.

فاکتورهای خطر برای سرطان آپاندیس

به طور کلی سرطان آپاندیس زمانی آغاز می گردد که به دلیل ایجاد یک جهش ژنتیکی، سلول ها بدون هیچ گونه کنترلی تقسیم شده و تومور ایجاد کنند. برخی عوامل می توانند خطر بروز سرطان خوش خیم یا سرطان بدخیم در افراد را بالا ببرند که عبارتند از:

•   استعمال دخانیات؛

•   سابقه خانوادگی ابتلا به برخی بیماری ها از جمله کم خونی های پرنیسیوز و از بین رفتن بافت گوارشی

•   بالا رفتن سن؛

•   جنسیت (سرطان آپاندیس در زنان شایع تر از مردان می باشد.).

با توجه به تحقیقاتی که در زمینه سرطان آپاندیس انجام شده است، این بیماری ارثی نیست و نمی تواند از نسلی به نسل دیگر منتقل گردد.

تشخیص سرطان آپاندیسش

زمانی که فردی با علائم و نشانه های سرطان بدخیم یا سرطان خوش خیم آپاندیس به پزشک مراجعه می کند، به منظور تشخیص دقیق این بیماری پزشک می تواند از روش های مختلفی استفاده کند که در این قسمت به توضیح آن ها خواهیم پرداخت:

•   روش های تصویر برداری:

در آزمایشات تصویر برداری مانند CT اسکن و MRI یک تصویر واضح از اندام ها و بافت های داخلی بدن گرفته می شود که می توانند بسیاری از ناهنجاری های مختلف از جمله تومورها را با کمک آن ها تشخیص داد؛

•   بیوپسی:

در بیوپسی، پزشک معالج نمونه ای از بافت سرطانی یا مشکوک به سرطان گرفته و به منظور بررسی به آزمایشگاه ارسال می گردد. نمونه برداری از آپاندیس مشکل است و اغلب اگر سرطان به دیگر نقاط بدن متاستاز کرده باشد از آن ناحیه نمونه برداری می کنند؛

•   لاپاراسکوپی:

در روش لاپاراسکوپی سوراخ هایی در ناحیه حفره شکمی ایجاد می شود و با کمک یک دوربین از آپاندیس عکس و فیلم گرفته شده که بر روی مانیتور قابل مشاهده خواهد بود؛

•   آزمایش خون:

اگر نتایج بیوپسی فرد از نظر سرطان آپاندیس مثبت شد، پزشک آزمایش ‌های تکمیلی را برای بررسی سطح پروتئین توصیه می‌کند. این امر می تواند به تعیین مرحله سرطان کمک کند.

درمان سرطان آپاندیس

زمانی که یک فرد به سرطان آپاندیس مبتلا می شود با سوالات مختلفی از جمله آیا سرطان آپاندیس قابل درمان است؟ یا آیا سرطان آپاندیس کشنده است؟ رو به رو خواهد شد. باید توجه داشته باشید که برای درمان سرطان آپاندیس چندین رویکرد وجود دارد که پزشک با توجه به وضعیت سلامت فرد، اندازه و استیج تومور روش درمانی مناسب را انتخاب می کند.

انواع روش های درمان سرطان آپاندیس عبارتند از:

•   جراحی:

اگر اندازه تومورها کوچک باشد به راحتی می توان با جراحی آن ها را برداشت اما در مورد تومورهای بزرگت ر که اغلب تهاجمی هم هستند، علاوه بر برداشتن آپاندیس باید قسمتی از روده نیز حذف شود؛

•   شیمی درمانی:

یکی از روش های متداول درمان سرطان آپاندیس شیمی درمانی است که با کمک برخی داروهای خاص سلول های سرطانی از بین می روند؛

•   پرتو درمانی:

در صورتی که سلول های سرطانی به سایر نقاط بدن متاستاز کرده باشند، در طی روند درمان سرطان از پرتو درمانی استفاده خواهد کرد.

با توجه به اینکه سرطان آپاندیس یک بیماری نادر است اطلاعات جامعی در مورد میزان بقای افراد مبتلا به آن وجود ندارد اما به طور کلی افرادی که نوع سرطان آپاندیس آن ها نورواندوکرین است، شانس بالاتری برای زنده ماندن دارند.