بیماری های قلب و عروق

بیماری های قلبی عروقی بر قلب اثرگذار هستند و شامل مواردی از جمله آسیب دیدن بخشی از عضلات قلب، مشکل در رگ های خونی متصل شونده به قلب، کاهش سطح اکسیژن رسانی و مواد مغذی به بافت قلب و ضربان های نامنظم می باشد. براساس آمار مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، بیماری قلبی عروقی علت اصلی مرگ و میر در ایالات متحده می باشد به طوری که از هر 4 نفر فوتی، یک مورد از آن ها بر اثر مشکلات قلبی جان خود را از دست داده است. این بیماری ها انواع مختلفی دارند که در ادامه به توضیح آن ها خواهیم پرداخت:

شایع ترین بیماری های قلب و عروق را بشناسید

هدف ما در این بخشی آشنایی با انواع بیماری های قلبی عروقی به زبان ساده می باشد. این بیماری های عبارتند از:

1) بیماری عروق کرونری

بیماری عروق کرونری قلب، از شایع ترین بیماری های قلبی است که در آن شریان هایی که تأمین کننده جریان خون به بافت قلب هستند به دلیل تجمع پلاک ها مسدود می شوند. پلاک ها از کلسترول و سایر مواد ساخته شده اند که باعث سفت شدن و باریک شدن رگ های خونی شده و در نتیجه میزان جریان خون را کاهش می دهند. با کاهش جریان خون ورودی به بافت قلب، میزان اکسیژن رسانی و مواد مغذی که به این اندام می رسد کم شده و پس از مدتی عضلات قلب ضعیف خواهد شد و فرد در معرض خطر ابتلا به نارسایی قلبی و آریتمی قرار خواهد گرفت. 

به حالتی که پلاک ها در جداره عروق تشکیل می شوند، آترواسکلروز گفته می شود. در برخی موارد این پلاک ها از دیواره جدا شده و مسیر عبور جریان خون را به طور کامل متوقف می کنند؛ این اتفاق منجر به سکته قلبی خواهد شد. 

2) نقایص مادرزادی قلب

نقایص مادرزادی به بیماری هایی گفته می شود که فرد در زمان تولد به آن ها مبتلا می باشد. بسیاری از این بیماری علائم قابل توجهی بروز نمی دهند و فقط با معاینه پزشک می توان به وجود آن ها پی برد.

نقایص مادرزادی قلب انواع مختلفی دارد که عبارتند از:

• دریچه های غیر معمول قلب (Atypical heart valves): در این نوع بیماری های قلبی، مشکلاتی در عملکرد دریچه های قلب وجود دارد که ممکن است به درستی باز و بسته نشوند و حتی امکان نشت خون نیز وجود دارد؛

• نقایص سپتال یا دیواره قلب: در این دسته از بیماری ها در دیواره قلب بین حفره های پائینی یا بالایی، سوراخ وجود دارد؛

• آترزی: در بیماری آترزی قلب یکی از دریچه ها از بین رفته است. 

3) آریتمی 

آریتمی به معنای نامنظم بودن ضربان قلب است که در اثر آهسته یا تند کار کردن قلب ایجاد می شود. آریتمی انواع مختلفی دارد که عبارتند از:

• تاکی کاردی: در این حالت ضربان قلب فرد بالا می باشد؛

• برادی کاردی: در این حالت ضربان قلب فرد پائین می باشد؛

• انقباضات زودرس؛

• فیبریلاسیون دهلیزی: نوعی ضربان قلب غیرمعمول می باشد. 

4) کاردیومیوپاتی اتساع یافته

اصطلاح کاریومیوپاتی برای اختلالاتی به کار می رود که عضله قلب دچار ناهنجاری شده است. در کاریومیوپاتی اتساع یافته، حفره های قلب گشاد شده و نمی توانند جریان خون را به درستی پمپاژ کنند. بنابراین به دلیل کاهش جریان خون، قلب ضعیف شده و فرد مستعد آریتمی، نارسایی قلب و ایجاد لخته خون در قلب خواهد شد. این بیماری معمولا افراد را در سنین 20 تا 60 سالگی تحت تأثیر خود قرار می دهد و عوامل مختلفی در بروز آن دخیل هسنتند که عبارتند از:

• داشتن سابقه حمله قلبی (سکته قلبی)؛

• آریتمی ها؛

• ژنتیک.

5) انفارکتوس میوکارد

انفارکتوس میوکارد نام دیگر حمله قلبی (سکته قلبی) است که علت آن بروز وقفه در جریان خون ورودی به قلب می باشد و شایع ترین عامل قطع جریان خون ایجاد پلاک، لخته خون یا هردو است. در اثر بروز انفارکتوس میوکارد امکان آسیب دیدن قسمتی از عضله قلب و یا از بین رفتن آن ناحیه وجود دارد. 

6) نارسایی قلبی

در افراد مبتلا به نارسایی قلبی، قلب عملکرد کامل و درست خود را ندارد که ممکن است به دلیل آریتمی، فشار خون بالا، بیماری های عروق کرونری قلب درمان نشده و... به این اختلال دچار شده باشد. 

7) کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک

در این دسته از بیماری ها، عضلات قلب به علت مشکلات ژنتیکی تحت تأثیر قرار می گیرند که در نتیجه آن عضله ها ضخیم و انقباضات آن ها مشکل می شود. در این حالت توانایی قلب در دریافت و پمپاژ قلب کاهش می یابد و فرد را دچار نارسایی های قلب می کند. افرادی که سابقه ابتلا به این بیماری را در خانواده خود دارند باید با انجام منظم آزمایشات، وضعیت خود را پیگیری کنند؛ چرا که این بیماری در بسیاری از افراد علائم خاصی ایجاد نمی کند. 

8) نارسایی دریچه میترال

دریچه میترال به دریچه ای گفته می شود که بین دهلیز چپ و بطن چپ قرار دارد. در نارسایی دریچه میترال، این دریچه به خوبی بسته نشده و اجازه بازگشت خون به قلب را می دهد که این امر بر حفره های قلب فشار وارد می کند. در اثر این اختلال قلب بزرگ شده و فرد دچار نارسایی قلبی خواهد شد.  

9) افتادگی دریچه میترال

در این حالت به دلیل افتادگی یا اندازه غیر طبیعی، دریچه میترال دچار افتادگی شده و به خوبی بسته نمی شود. در حدود 2% از افراد مبتلا به این بیماری، فاکتور های ژنتیکی دخیل هستند. 

10) تنگی آئورت

آئورت، بزرگترین سرخرگ بدن است که خون را از بطن چپ به سایر اندام های بدن منتقل می کند. در ابتدای آن دریچه ای به نام دریچه آئورت وجود دارد که مانع از بازگشت خون از آئورت به بطن چپ خواهد شد. در بیماری تنگی دیچه آئورت، میزان خونی که وارد سرخرگ آئورت می شود کاهش پیدا کرده و فشار بر بطن چپ بالا می رود. این بیماری هم به شکل نقص مادرزادی و هم رسوب کلسیم و ایجاد اسکار بروز می یابد. 

نشانه های مهم بیماری قلبی

همانطور که در قسمت بالا توضیح داده شد، بیماری های قلبی انواع مختلفی دارند و هر کدام علائم خاصی را بروز می دهند. البته در برخی موارد از بیماری های قلبی عروقی نشانه ای مشاهده نمی شود. اما به طور کلی، برخی علائم در میان انواع بیماری قلبی عروقی مشترک هستند که عبارتند از:

• آنژین صدری یا احساس درد در ناحیه قفسه سینه؛

• به سختی نفس کشیدن؛

• احساس خستگی و سبک شدن سر؛

• تورم یا ادم بدن به دلیل تجمع مایعات در بدن.

بروز برخی علائم می تواند زنگ خطری برای بروز حملات قلبی باشد، که بسیار خطرناک است و فرد را باید سریعا به اورژانس رساند. این نشانه ها شامل موارد زیر می باشد:

• تورم مچ پا؛

• تپش قلب؛

• خستگی؛

• احساس درد در قفسه سینه؛

• تنگی نفس و احساس خفگی؛

• احساس دل درد؛

• عرق کردن زیاد؛

• حالت تهوع؛

• احساس درد در ناحیه در نواحی بازو، فک، کمر یا پا؛

• ضربان قلب نامنظم؛

• احساس خستگی.

فاکتورهای خطر دخیل در بروز بیماری قلبی عروقی

برخی عوامل و عادت های فردی می توانند استعداد ابتلای افراد به بیماری قلبی عروقی را افزایش دهند که شامل موارد زیر می باشد:

• دیابت؛

• فشار خون بالا؛

• کلسترول بالا؛

• سیگار کشیدن؛

• مصرف زیاد الکل؛

• اضافه وزن و چاقی؛

• سابقه خانوادگی بیماری های قلبی؛

• مصرف غذاهای نامناسب و سرخ شده؛

• سن؛

• سابقه پره اکلامپسی در دوران بارداری؛

• ورزش نکردن و فعالیت پائین بدنی؛

• آپنه خواب؛

• بالا بودن سطح استرس و اضطراب.

تشخیص بیماری های قلبی

در ابتدا زمانی که فردی با علائم بیماری های قلبی به پزشک مراجعه می کند، پزشک معالج با پرسیدن سوالاتی در مورد سابقه بیماری های فرد و خانواده او سعی در تشخیص بیماری دارد. در مرحله بعد با توجه به شرایط بیمار، آزمایشات مختلفی جهت تشخیص قطعی تجویز می شود که در اینجا به توضیح آن ها می پردازیم:

• انجام نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام (ECG یا EKG)؛

• سنجش استرس یا انجام اکوی قلب در حین ورزش؛

• MRI؛

• CT اسکنتوموگرافی کامپیوتری قلب؛

• اکو یا اکوکاردیوگرام.

درمان

پس از تشخیص نوع بیماری قلبی، پزشک با توجه به شرایط بیمار می تواند از روش های درمانی مختلفی که در دسترس هستند به درمان بیمار بپردازد. این روش ها عبارتند از:

• تغییر سبک زندگی: با داشتن یک رژیم غذایی سالم، عدم استعمال دخانیات، ورزش کردن به مدت 30 دقیقه در روز و عدم مصرف الکل می توان خطر بروز بیماری های قلبی را کاهش داد؛

• مصرف دارو: اگر تغییرات سبک زندگی به تنهایی کافی نباشد، پزشک ممکن است داروهایی را برای کنترل بیماری قلبی شما تجویز کند؛

• جراحی: اگر داروها کافی نباشند، ممکن است پزشک شما روش‌های خاص یا جراحی را توصیه کند. نوع عمل یا جراحی به نوع بیماری قلبی و میزان آسیب وارده به قلب شما بستگی دارد.