نقش هورمون ها در ایجاد ناباروری زنان

ناباروری وضعیتی است که در آن یک زوج بعد از داشتن 12 ماه رابطه منظم بدون استفاده از روش های پیشگیری از بارداری، صاحب فرزند نشوند. در ایجاد ناباروری، مشکلات زنان و مردان تقریبا به طور مساوی دخالت دارند و در بسیاری از موارد، هر دو زوج دچار مشکلات مربوط به بروز ناباروری هستند. علل متعددی ممکن است در بروز ناباروری در زنان دخالت داشته باشند. حدود 25% از زنان نابارور دچار مشکلات مربوط به تخمک گذاری هستند. این زنان معمولا قاعدگی نامنظم را تجربه می کنند و یا قاعدگی در آن ها رخ نمی دهد. اما یکی دیگر از عللی که با بسیاری از موارد ناباروری در زنان در ارتباط است، مربوط به اختلال در هورمون هاست. 

هورمون های متعددی می توانند بر روند باروری و تخمک گذاری زنان تأثیرگذار باشند که شامل هورمون های ترشح شونده از هیپوفیز (غده ای در مغز که هورمون های FSH و LH را تولید میکند)، تخمدان ها و تیروئید است. 

هورمون پرولاکتین هورمونی است که از غده هیپوفیز ترشح شده و در رشد بافت پستان و تولید شیر دخالت دارد. این هورمون معمولا در زنان باردار و و در دوران شیردهی تولید بالایی دارد. اما در 15-20% از زنان نابارور نیز، بالا بودن این هورمون عامل ابتلا به ناباروری در زنان است زیرا با شبیه سازی حالت بارداری، مانع از تشکیل سیکل صحیح قاعدگی و تخمک گذاری می شود. 

هورمون های FSH و LH در رشد تخمک در تخمدان ها و تحریک تخمک گذاری دخالت دارند و مشکلاتی که باعث اختلال در ترشح و عملکرد این هورمون ها می شوند شامل موارد زیر هستند:

- آسیب به هیپوفیز و تومورهای هیپوفیز

- وزن بسیار کم یا بسیار زیاد

- ورزش سنگین

- استرس بیش از حد و طولانی مدت

همچنین، به دلیل اینکه این هورمون ها در تولید استروژن و پروژسترون توسط تخمدان ها دخالت دارند، در حالت نارسایی تخمدان و عدم تخمک گذاری، ترشح این هورمون ها افزایش چشمگیری نشان می دهد. 

در بیماری تخمدان پلی کیستیک (PCOD) معمولا سطح هورمون استروژن پایین است اما سطح هورمون تستوسترون که هورمون جنسی مردانه است بالا می باشد. به همین دلیل در بیشتر موارد، چنین بیمارانی دچار پرمویی بدن هستند. به دلیل عدم آزادسازی تخمک، معمولا سطح هورمون LH نیز بالاتر از حد نرمال است اما سطح هورمون FSH بسیار پایین است. بنابراین، علت عمده ناباروری در این زنان عدم ترشح صحیح هورمون ها، قاعدگی نامنظم و نداشتن سیکل تخمک گذاری صحیح است.

علاوه براین، کم کاری تیروئید و افزایش سطح هورمون TSH نیز در زنان با بلوغ دیررس، عدم تخمک گذاری، بروز کیست های تخمدانی، قاعدگی نامنظم، ناباروری، افزایش احتمال سقط و زایمان زودرس همراه است. در برخی مطالعات اخیر نیز مشخص شده است که درمان پرکاری تیروئید و افزایش سطح هورمون TSH و رساندن آن به میزان نرمال می تواند در افزایش باروری زنان دخالت داشته باشد.

به دلیل نقش مهمی که هورمون ها در تنظیم باروری و ناباروری افراد دارند، اندازه گیری آنها می تواند بسیاری از علل ناباروری در زوج ها را مشخص کرده و حتی احتمال موفقیت روش های کمک باروری را نیز تعیین کند. همچنین، بررسی سطوح این هورمون ها در بدن، در بسیاری از موارد میتواند مناسب ترین درمان را برای بیماران مبتلا به ناباروری مشخص کند. برای بررسی سلامت هورمونی خود می توانید از خدمات تشخیصی آزمایشگاه های مرکز مام شامل پنل تشخیصی بیماری های غدد درون ریز استفاده کنید.