آشنایی با علائم سرطان مری
در این مقاله به ارائه مهمترین اطلاعات درباره سرطان مری از علائم تا درمان آن می پردازیم. مری یک لوله عضلانی بلند می باشد که از گلو تا معده امتداد پیدا کرده است. مری از چندین لایه ماهیچه ای تشکیل شده است که برای کمک به حرکت غذا در لوله و داخل معده منقبض می شوند. در این عضو یک عضله خاص به نام اسفنکتر مری وجود دارد که به عنوان یک دریچه عمل کرده و به غذا و مایعات اجازه عبور از مری به معده را می دهد. زمانی در یک بافت سرطان ایجاد می شود، سلول های آن ناحیه بدون کنترل شروع به تقسیم شدن کرده و در نهایت تومور ایجاد می گردد.
اگرچه سرطان مری، جزء 10 سرطان متداول در دنیاست اما خیلی شایع نمی باشد. به طوری که تعداد موارد جدید این نوع سرطان سالانه حدود 2/4 مورد در هر 100000 نفر در ایالات متحده است. خطر ابتلای مردان به سرطان مری، سه برابر زنان می باشد و میزان شیوع آن در بین افراد آفریقایی-آمریکایی بیشتر از سایر اقوام می باشد.
بسیاری از مردم تصور می کنند که سرطان مری و گلو یکسان هستند و در حالت عامیانه با عنوانسرطان مری و گلو به آن اشاره می شود، باید بدانید که سرطان مری و گلو متفاوت هستند به طوری که در سرطان گلو، ناحیه گلو و بخش حنجره درگیر می شوند.
انواع سرطان مری
بر اساس اینکه چه نوع سلول هایی دچار تغییر و سرطانی شدن می گردند، سرطان مری به دو نوع اصلی تقسیم می شود که عبارتند از:
1) کارسینومای سلول های سنگفرشی: در این حالت از سرطان مری، سرطانی شدن از سلول های سنگفرشی که بخش داخلی مری را پوشانه اند، آغاز شده و در اغلب موارد قسمت بالایی و میانی مری را درگیر می کند؛
2) آدنوکارسینوما: در این نوع سرطان مری معمولا قسمت های پائینی مری درگیر خواهند شد.
علائم سرطان مری
سرطان مری در مراحل اولیه علائم خاصی را بروز نمی دهد و فرد ممکن است اصلا متوجه وجود این بیماری در خود نشود؛ اما با پیشرفت بیماری علائم سرطان مری بروز می یابند که عبارتند از:
• استفراغ؛
• سوء هاضمه؛
• احساس درد در ناحیه قفسه سینه؛
• خستگی های مزمن؛
• سکسکه؛
• درد یا مشکل در هنگام بلع؛
• برگشت غذا به مری؛
• سوزش سر دل؛
• احساس خفگی های مکرر در حین غذا خوردن؛
• سرفه های مزمن.
عوامل خطر برای سرطان
براساس نتایج تحقیقات مختلفی که بر سرطان مری و یا سایر انواع سرطان دستگاه گوارش انجام شده است، نشان داده شده که برخی عوامل و عادات باعث تحریک سلول ها در این مناطق شده و سرطان زایی می کنند. برخی از آن ها عبارتند از:
• استعمال دخانیات؛
• مصرف نوشیدنی های الکلی؛
• اضافه وزن؛
• عدم مصرف میزان کافی از میوه و سبزیجات؛
• ابتلا به بیماری رفلاکس مانند رفلکس معده (GERD)؛
• ابتلا به بیماری مری بارت (Barrett’s esophagus)؛
• ابتلا به بیماری نادر آشالازی؛
• بالا رفتن سن؛
• داشتن عادت های بد غذایی مانند نوشیدن مایعات داغ.
مراحل مختلف سرطان مری
سرطان مری مانند همه انواع سرطان ها، مراحل یا استیج های مختلفی دارد که به طبع هر چه میزان پیشرفت بیماری بیشتر باشد، استیج آن بالاتر خواهد بود. در این قسمت به معرفی استیج های مختلف سرطان مری می پردازیم که عبارتند از:
• استیج صفر 0 : در این مرحله سرطانی شدن تنها در سلول هایی یافت می شود که پوشاننده مری هستند و سرطان مری خوش خیم است؛
• استیج 1: در این مرحله سلول های سرطانی تنها در لایه ای از سلول های تشکیل دهنده بافت مری یافت می شوند؛
• استیج 2: در این مرحله سلول های سرطانی به بافت عضلانی و دیواره مری نفوذ کرده و حتی ممکن است تعدادی از غدد لنفاوی را هم درگیر خود کرده باشند؛
• استیج 3: در این مرحله سلول های بافت عضلانی و بافت همبند عمیقا درگیر سرطان شده اند و حتی ممکن است سلول های سرطانی به اندام های اطراف نیز نفوذ کرده باشند؛
• استیج 4: این مرحله پیشرفته ترین حالت بیماری است که سرطان به سایر اندام های بدن و غدد لنفاوی اطراف مری متاستاز کرده است.
تشخیص سرطان مری
زمانی که یک فرد به علت مشاهده برخی علائم سرطان مری به پزشک مراجعه می کند، پزشک معالج در مرحله اول سوالاتی را در مورد سابقه خانوادگی فرد در ابتلا به انواع سرطان دستگاه گوارش مانند سرطان مری می پرسد. سپس به وسیله معاینه فیزیکی و با بررسی علائم سرطان مری در فرد سعی در تشخیص اولیه بیماری دارد. پس از تشخیص های اولیه، جهت اطمینان از تشخیص علائم سرطان مری می تواند درخواست انجام برخی آزمایشات تکمیلی داشته باشد که این آزمایشات عبارتند از:
• آزمایش بلع باریم:
در این تست، بیمار یک نوشیدنی حاوی باریم می نوشد که باعث می شود مشاهده مری و مشکلات آن در زمان عکس برداری با اشعه ایکس راحت تر باشد؛
• ازوفاگوسکوپی
ازوفاگوسکوپی یک روش تشخیصی بیماری های مری بوده و مشابه آندوسکوپی می باشد. در آن پزشک قادر است به وسیله یک لوله بارک و دوربین، قسمت های دخلی مری را مشاهده نماید؛
• بیوپسی یا نمونه برداری
در این روش پزشک در حین انجام ازوفاگوسکوپی قطعه کوچکی از بافت مری را برداشته و برای بررسی وجود سلول های سرطانی به آزمایشگاه ارسال می کند؛
• سی تی اسکن، اسکن PET یا MRI
از این روش ها ممکن است برای بررسی اینکه آیا سرطان به سایر قسمت های بدن گسترش یافته است یا خیر، استفاده شود.
درمان سرطان مری
به طور کلی، در بحث درمان سرطان ها از جمله انواع سرطان دستگاه گوارش و مری اگر بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود شانس بالایی برای درمان دارد، اما متأسفانه زمانی فرد علائم سرطان مری را مشاهده می کند که بیماری پیشرفته شده و سراسر بافت مری را در برگرفته است. درمان سرطان مری به فاکتورهای مختلفی از جمله میزان پیشرفت بیماری و وضعیت سلامت کلی بیمار بستگی دارد. به طور کلی، راه های درمانی مختلفی که پزشک ممکن است در مسیر درمان سرطان مری از آن ها استفاده کند عبارتند از:
• عمل جراحی
این روش زمانی استفاده می شود که توده یا تومور سرطانی کوچک بوده و می توان با کمک یک روش کمتر تهاجمی آن قسمت از مری را با جراحی حذف نمود؛
• شیمی درمانی
در این روش با استفاده از دارو سعی می کنند که سلول های سرطانی را از بین ببرند. این روش گاهی اوقات با روش پرتو درمانی همراه می باشد؛
• پرتو درمانی
در این روش از پرتوهایی مانند اشعه X برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. اگر این روش همراه با شیمی درمانی به کار رود عوارض جانبی آن ها تشدید می یابد.
به طور کلی، در بحث سرطان مری باید عنوان شود که اگرچه نمی توان از ایجاد سرطان مری جلوگیری کرد اما با کنترل رفتارهای پرخطر مانند مصرف الکل و سیگار کشیدن خطر ابتلا به آن را کاهش داد.