زگیل تناسلی چیست و راه های پیشگیری و درمان آن چگونه است؟

زگیل های تناسلی یکی از انواع عفونت های منتقل شوند از راه جنسی (STD) است که عامل ایجاد کننده آن، ویروس HPV می باشد. این ویروس انواع مختلفی دارد که بعضی پر خطر بوده و موجب سرطان دهانه رحم در زنان می گردد. معمولا افرادی که از لحاظ جنسی فعال هستند، درگیر این ویروس می شوند. تعدد شرکای جنسی، احتمال ابتلا به ویروس، و بروز زگیل تناسلی را افزایش می دهد. ویروس اچ پی وی (HPV) عمدتا از راه تماس پوست و مخاط و مایعات بدن منتقل می شود. HPV در اغلب موارد اختلال یا علائم خاصی ایجاد نمی کند و به صورت خود به خود توسط سیستم ایمنی بدن، از بین می رود.

علائم و نشانه های زگیل های تناسلی چیست؟

زگیل های تناسلی معمولا از طریق رابطه جنسی کنترل نشده، رابطه دهانی یا مقعدی از فردی به فرد دیگر منتقل می شود. بروز علائم ابتلا به ویروس اچ پی وی ممکن است چند هفته تا چند ماه بعد از زمان ابتلا طول بکشد، البته تنها برخی از سویه های کم خطر این ویروس می توانند زگیل ایجاد کنند. اکثر انواع کم خطر این ویروس علائمی در فرد به وجود نمی آورند اما در برخی افراد ممکن است نشانه هایی مانند احساس خارش، خونریزی، ترشحات واژن و سوزش مشاهده گردد. در خصوص ظاهر زگیل ها ممکن است که به صورت تکی و یا دسته ای ظاهر شوند، البته برخی از زگیل ها بسیار ریز بوده و با چشم نمی توان آنها را مشاهده کرد. باید توجه داشت که زگیل های تناسلی می توانند به رنگ پوست و یا چند درجه تیره تر باشند.

زگیل های تناسلی در آقایان، در نقاط مختلفی از جمله کشاله ران، روی آلت تناسلی، کیسه بیضه و داخل یا اطراف مقعد مشاهده می شود، زگیل های تناسلی زنان در داخل یا خارج واژن، مقعد، دهانه رحم و ناحیه دهانی (زبان، گلو، دهان یا روی لب) ظاهر می شود.

زگیل های تناسلی به چه علت ایجاد می شوند؟

بر اساس آمار معتبر منتشر شده از انجمن سرطان، ویروس های اچ پی وی نوع 6 و 11 اصلی ترین عامل بروز زگیل های تناسلی هستند. متاسفانه میزان شیوع این ویروس در دنیا بسیار بالا است و اکثر افرادی که از لحاظ جنسی فعال هستند ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. به همین دلیل یادگیری روش های پیشگیری از زگیل های تناسلی از اهمیت بالایی برخوردار است.

پیشگیری از ابتلا به زگیل های تناسلی چگونه است؟

امروزه یکی از بهترین راه های جلوگیری از ابتلا به ویروس اچ پی وی (HPV) یا پیشگیری از زگیل های تناسلی، تزریق انواع واکسن های HPV مانند گارداسیل، سرواریکس، پاپیلوگارد و ... می باشد. این واکسن ها شخص را از ابتلا به انواع پر خطر ویروس که موجب ایجاد سرطان می شوند، محافظت می کنند. اما به طور کلی منطقی ترین راهکار برای حفظ سلامت و پیشگیری از مبتلا شدن به HPV روابط جنسی محافظت شده و رعایت موارد زیر است:

• استفاده از کاندوم: این روش می تواند در کاهش خطر ابتلا و گسترش زگیل های تناسلی مفید باشد اما از کل ناحیه تناسلی در برابر تماس پوست با پوست محافظت نمی کند.

• از آنجایی که ممکن است گاهی شخص مبتلا به بیماری باشد، اما علائم ظاهری نداشته باشد، بهتر است در مورد ابتلا به بیماری های مقاربتی و عفونت ها با شریک جنسی خود صحبت نمایید.

• در صورت وجود علائم مرتبط با HPV (زگیل تناسلی و یا سایر نشانه ها)، باید جهت جلوگیری از انتقال ویروس و ارائه راهکار در این زمینه از پزشک خود راهنمایی بخواهید.

• ارتباط با شرکای جنسی متعدد، خطر ابتلا به اچ پی وی و سایر عفونت های جنسی را افزایش می دهد.

• از تماس پوستی یا هرگونه تماس دیگر با زگیل بپرهیزید و از حوله و وسایل شخصی دیگران استفاده ننمایید.

• خراشیدن و تحریک زگیل ها موجب گسترش آنها می شود.

روش های تشخیص زگیل های تناسلی چیست؟

معمولا اولین اقدام جهت تشخیص زگیل تناسلی، مراجعه به پزشک و بررسی ظاهر ضایعات پوستی است و پس از آن در صورت لزوم، نمونه برداری و آزمایش های تشخیصی انجام می شود که عبارتند از:

• تست پاپ اسمیر

انجام منظم تست پاپ اسمیر برای رنان، از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا موجب تشخیص زودهنگام تغییرات واژن و سرطان دهانه رحم می شود. برای نمونه برداری در این روش، پزشک با کمک اسپکولوم دهانه رحم را باز کرده، سپس با یک براش از سلول های دهانه رحم مقداری نمونه برداشته می شود و جهت بررسی ناهنجاری ها، به آزمایشگاه ارسال می گردد.

• آزمایش HPV

انواع پرخطر ویروس HPV با سرطان دهانه رحم مرتبط هستند، به همین دلیل به خانم های بالای 30 سال توصیه می شود که به همراه آزمایش پاپ اسمیر، تست اچ پی وی را هم انجام دهند.

درمان زگیل های تناسلی چگونه انجام می شود؟

در حالی که این نوع زگیل های تناسلی به مرور زمان از بین می روند (در حدود 80% موارد طی 18 تا 24 ماه پاک می شوند) اما ویروس اچ پی وی در سلول ها باقی می ماند. این بدان معناست که ممکن است هر فرد در طول زندگی، چندین بار به HPV مبتلا شود. بنابراین برای جلوگیری از انتقال ویروس باید روابط جنسی به شکل محافظت شده باشد. درمان هایی که معمولا توسط پزشک برای مبتلایان انجام می شود، شامل:

دارو درمانی یکی از متداول ترین روش های مقابله با ویروس HPV است، در اغلب موارد داروهایی نظیر imiquimod (Aldara) و podophyllin, podofilox (Condylox) و trichloroacetic acid (TCA) تجویز می شود.

چنانچه دارو درمانی در برطرف کردن این عارضه موثر نباشد، پزشک معالج از راهکارهای زیر استفاده می کند:

• روش الکتروکوتر (electrocautery) یا سوزاندن زگیل ها با جریان الکتریکی

• Cryosurgery، یا درمان زگیل ها به روش انجماد

• برداشتن زگیل با لیزر 

• حذف زگیل به کمک جراحی

• تزریق اینترفرون

کلام آخر

با توجه به تمام مواردی که به آن اشاره شد، باید این نکته را مد نظر داشت که علاوه بر ویروسHPV بیماری های دیگری نیز ممکن است موجب ایجاد زگیل روی پوست شوند، بنابراین مراجعه به پزشک و انجام آزمایش های غربالگری بهترین راه برای پیشگیری از ابتلا به ویروس و سرطان دهانه رحم است.