آزمایش DNA یا تعیین هویت چیست و چه کاربردهایی دارد؟
آزمایش DNA ، یکی از روش های نوین در شناسایی افراد بر اساس ساختار ژنتیکی منحصر به فرد آنها می باشد. هر چند که ممکن است افراد مختلف دارای ویژگی های ظاهری مشابه مانند رنگ پوست و مو باشند، اما ماهیت ژنتیکی افراد یا DNA، کاملا منحصر به فرد است. این موضوع موجب شده که آزمایش DNA، به عنوان اصلی ترین روش برای تعیین ویت زنتیکی افراد مطرح شود. در ادامه این مطلب به توضیح انواع کاربردهای این روش می پردازیم.
کاربرد آزمایش تعیین هویت ژنتیکی در امور قضایی و جنایی
استفاده از روش تعیین هویت ژنتیکی، برای شناسایی مجرمان یا مظنونین به ارتکاب جرائمی مانند قتل بسیار متداول است و تحولی عظیم در امور قضایی و جنایی ایجاد کرده است. در برخی موارد، پیشرفت‌ها در زمینه بررسی DNA به متخصصان و مجریان قانون این امکان را داده است که روند رسیدگی به پرونده‌هایی را که سالهاست پیچیده و مجهول باقی مانده اند، را به سهولت و موفقیت به پایان رسانند. استخراج DNA از نمونه های باقی مانده در صحنه جرم (مانند مو، ناخن، خون، سیگار و آدامس)، و انجام آزمایش به کمک روش های دقیقی مانند PCR، به راحتی گره از معماهای پلیسی می گشاید. متخصصان ژنتیک و پزشکی قانونی داده های حاصل از این آزمایش ها را با نرم افزار های تخصصی آنالیز می نمایند.
تعیین هویت ژنتیکی در تشخیص روابط بیولوژیک
یکی از رایج ترین آزمایش های تعیین هویت ژنتیکی، آزمایش تعیین ابوت (رابطه پدر-فرزندی) و یا رابطه مادر –فرزندی است. در این آزمایش معمولاً از نمونه خون یا بزاق استفاده می‌شود، تا رابطه والدین با فرزند تایید شده و یا رد شود. دقت و صحت این آزمایش بسیار بالا و حدود 99.9 درصد است. انجام آزمایش DNA در تعیین والدین بیولوژیک نقش مهمی در تعیین حضانت کودک، موضوعات مربوط به ارث و سایر حقوق قانونی می باشد. در این روش، هویت ژنتیکی والدین به عنوان الگو در نظر گرفته شده و DNA فرزند با آن تطابق داده می شود، لازم به توضیح است، آزمایش DNA و تعیین هویت ژنتیکی برای تعیین رابطه پدر فرزندی، با استفاده از مایع آمنیوتیک نیز، در دوران بارداری امکان پذیر است. این مسئله اهمیت زیادی در پزشکی قانونی دارد.
تعیین هویت ژنتیکی در مطالعات تبارشناسی
یکی از جنبه های جالب در مبحث تعیین هویت ژنتیکی که در سال های اخیر توجه زیادی را به خود جلب کرده است، تبار شناسی و شناخت هویت نژادی افراد است. آنالیز محتوای ژنتیکی هر فرد می تواند اطلاعات زیادی را در مورد تفاوت های بین جمعیت ها مشخص کند، مسیر مهاجرت جمعیت ها در گذشته را روشن سازد و درک هر یک از ما درباره مسائل مرتبط با نژاد ها و فرهنگ های خارج از مرزهای کشور کنونی مان افزایش دهد. امروزه شرکت های آنالیز ژنتیکی مراکز داده بزرگی را طراحی کرده اند که افراد میتوانند با وارد کردن اطلاعات حاصل از آنالیز تبار شناسی مربوط به خود، افراد دارای شباهت ژنتیکی با خود را در سراسر دنیا مورد شناسایی قرار دهند و حتی اقوام خود را در کشورهای دیگر شناسایی کرده و ارتباطات خود را بیش از پیش گسترش دهند.