نقش سلول های بنیادی در درمان اختلال طیف اوتیسم

اوتیسم یا اختلال طیف اوتیسم (ASD) به طیف وسیعی از شرایط اطلاق می ‌شود که با چالش ‌هایی در مهارت ‌های اجتماعی، رفتار های تکراری، گفتار و ارتباطات غیرکلامی مشخص می گردد. براساس گزارش مرکز کنترل بیماری، اوتیسم در حال حاضر از هر 44 کودک یک نفر را در ایالات متحده تحت تاثیر قرار می دهد. بیماری اوتیسم انواع مختلفی دارد که تحت تأثیر ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی قرار دارند و فرد دچار مشکلات مختلفی از جمله اختلالات گوارشی، تشنج یا اختلالات خواب، همچنین اختلالات سلامت روان مانند اضطراب و افسردگی می گردد. علائم اوتیسم معمولاً در سن 2 یا 3 سالگی ظاهر خواهند شد. برخی از تأخیرهای رشد یا اختلال رشدی مرتبط می توانند حتی زودتر بروز یابند و اغلب می توان آن را در اوایل 18 ماهگی تشخیص داد.

علت بروز بیماری اوتیسم

تا به امروز علت دقیق ASD مشخص نشده است چون هیچ آزمایش پزشکی مانند آزمایش خون برای تشخیص این اختلال وجود ندارد و پزشکان باید به اختلال عملکرد یا اختلال رشدی کودک توجه کنند. ASD گاهی اوقات در سن 18 ماهگی یا کمتر قابل تشخیص است. در سن 2 سالگی، تشخیص توسط یک متخصص با تجربه می تواند قابل اعتماد در نظر گرفته شود. با این حال، برای بسیاری از کودکان تا زمانی که خیلی بزرگ تر نشده اند، نمی توان تشخیص نهایی ارائه داد. تأخیر در تشخیص بیماری باعث می شود که فرد نتواند درمان های مناسب را به موقع دریافت کند. 

علائم بیماری اوتیسم

به طور کلی، بیش از 1٪ از جمعیت عمومی تحت تأثیر بیماری اوتیسم قرار می دهد و با دو علامت اصلی مشخص می شود: 

- اختلال در ارتباطات اجتماعی و اختلال عملکرد؛

- داشتن رفتار یا فعالیت های تکراری.

با این حال، بزرگ ترین مشکل در اوتیسم توسط علائم مرتبط مانند تحریک پذیری، اضطراب، پرخاشگری، اجبار، بی ثباتی خلق و خو، مشکلات گوارشی، افسردگی و اختلالات خواب ایجاد می شود.  

درمان اختلالات طیف اوتیسم

برای درمان اوتیسم چه می توان کرد؟ شیوه های درمان اوتیسم متغیر و چندوجهی است و تنها بر کنترل و بهبود علائم آن تمرکز دارد. این شیوه های درمان اوتیسم از درمان‌ های مرسوم مانند آموزش مهارت‌ های اجتماعی، رفتار درمانی فشرده اولیه، تحلیل رفتار کاربردی، گفتار درمانی و کاردرمانی تشکیل شده است. توسعه درمان ‌های جدید ممکن است مداخله نهایی برای بهبود پایدار علائم در ASD باشد. در میان شیوه های درمان اوتیسم که جدید هستند، روش سلول درمانی با استفاده از سلول ‌های بنیادی برای اوتیسم وجود دارد که پتانسیل بالایی برای درمان ASD خواهند داشت. در اینجا، ما پیشرفت ‌های اخیر در استفاده از سلول ‌های بنیادی به عنوان درمان اوتیسم و همچنین محدودیت ‌ها، پیامد ها و چشم ‌انداز های آینده آن را توضیح خواهیم داد.

سلول های بنیادی و درمان اوتیسم 

امروزه با توجه به اینکه درمانی برای ASD در دسترس نیست، سلول درمانی برای اوتیسم در بخش های تحقیقاتی و جامعه پزشکی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در بدن ما انواع مختلفی از سلول ها وجود دارند که یک نوع از آن ها، سلول های بنیادی هستند. سلول های بنیادی به سلول های تمایز نیافته ای گفته می شود که توانایی تبدیل به انواع مختلفی از سلول های تخصصی و ایجاد مجدد سلول های بنیادی را دارند. این ویژگی سلول ها باعث شده که در بحث درمان بیماری های ناعلاج یا صعب العلاج، بسیار مورد توجه قرار گیرند. 

سلول های بنیادی بالغ مورد استفاده برای درمان اوتیسم از بافت بند ناف انسان (مزانشیمی آلوژنیک) بدست می آیند. امروزه با توجه به گسترش بانک های خون بند ناف در سراسر دنیا، زمانی که یک نوزاد متولد می شود خون آن توسط کادر مجرب بیمارستان جداسازی شده و به بانک خون بند ناف جهت انجام آزمایشات لازم و فریز آن ارسال می گردد. قبل از فریز کردن سلول های بنیادی خون بند ناف، تمام نمونه از لحاظ وجود ویروس ها و باکتری ها مطابق با استانداردهای بانک خون بین المللی غربالگری می شود.

سلول‌های بنیادی بدست آمده از بندناف برای درمان اوتیسم ایده‌آل هستند زیرا به پزشکان اجازه می‌دهند تا دوزهای یکسانی را تجویز کرده و نیازی به جمع ‌آوری سلول‌ های بنیادی از بیمار (مانند مغز استخوان) نداشته باشند، که این امر برای کودکان اوتیستیک و والدین آن ها می‌ تواند فرآیندی دشوار باشد. سلول های بنیادی مزانشیمی مشتق از بافت بند ناف هیچ گونه خطری برای رد پیوند ندارند زیرا بدن فرد، آن ها را به عنوان خارجی تشخیص نمی دهد.

در حال حاضر، هیچ مدرک معتبری وجود ندارد که تأئید کننده درمان اوتیسم (اختلال عملکرد و اختلال رشد) باشد و به تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است. از سوی دیگر، شواهدی وجود دارد که نشان می ‌دهند درمان با سلول‌ های بنیادی می ‌تواند عوارض جانبی مانند رشد تومور، رشد غیرطبیعی استخوان، تشنج، عفونت، واکنش آلرژیک و رد سیستم ایمنی ایجاد کند. بنابراین، بحث سلول درمانی برای اوتیسم باید با دقت بالاتری مورد بررسی و تحقیق قرار گیرد.