سقط جنین و تاثیر عفونت های دوران بارداری بر سلامت جنین

سقط جنین یا سقط خود به خودی فرایندی است که موجب پایان بارداری و از دست دادن جنین، قبل از هفته بیستم حاملگی می شود و اغلب در سه ماهه اول بارداری رخ می دهد. گرچه تعیین دقیق علت از دست دادن جنین، گاهی دشوار است، اما وجود برخی اختلالات مانند عفونت‌ ها، خطر سقط جنین و مرده‌ زایی یا مرگ نوزاد را افزایش می دهند. در بسیاری از موارد جلوگیری از به وجود آمدن چنین شرایطی ممکن نیست، اما آگاهی و اطلاعات کافی در این زمینه می تواند با پیگیری در زمان مناسب، خطر سقط را کاهش دهد. توجه به این نکته مهم است که ابتلا به عفونت های بارداری الزاما منجر به سقط جنین نمی شود. علائم عفونت ها در افراد مختلف، با توجه به سن بارداری متفاوت است، اما شایع ترین آنها عبارتند از:

• لکه بینی

• کمردرد (خفیف تا شدید)

• گرفتگی و درد شدید در ناحیه شکم

• خونریزی واژینال

• ترشحات از واژن

هرچند که مهم ترین علت سقط جنین، ناهنجاری های کروموزومی است. اما عفونت های باکتریایی، ویروسی نیز ممکن است منجر به سقط جنین شود که در ادامه این مقاله به توضیح آن می پردازیم:

باکتری واژینوسیس یا واژینوز باکتریال (BV) 

واژینوز باکتریایی، به رشد بیش از حد و عدم تعادل باکتری های نرمال واژن از جمله اوره آ پلاسما (ureaplasma) و مایکوپلاسما گفته می شود که یکی از شایع ترین عفونت ها در زنان است. علائم BV معمولا خفیف است و در افراد غیر باردار به درمان خاصی نیاز ندارد. اما در صورت ابتلا به این عفونت حین بارداری، مراجعه به پزشک و درمان فوری بسیار ضروری است. BV از جمله عفونت هایی است که از طریق رابطه جنسی (STI) منتقل می شود و منجر به خارش واژن و ترشحات سفید یا خاکستری با بوی نامطبوع می شود. در برخی موارد دفع ادرار با سوزش همراه است. عفونت BV در زنان باردار با خطر سقط جنین در سه ماهه دوم مرتبط است. علاوه بر این ممکن است در اواخر بارداری موجب انقباضات دردناک رحمی شود. در صورت پیگیری و درمان به موقع این عفونت به راحتی قابل درمان است و هیچگونه تاثیر منفی بر جنین نخواهد داشت.

بروسلوز (تب مالت) 

تب مالت عفونتی است که از طریق حیوانات آلوده یا محصولات حیوانی آلوده مانند لبنیات غیرپاستوریزه به افراد منتقل می شود. علائم آن عموما خفیف بوده و شامل تب، سردرد، تعریق شبانه، دردهای عضلانی، بی اشتهایی، کاهش وزن، یبوست و خستگی می باشد. ابتلا به این عفونت نادر است و به راحتی با مصرف آنتی بیوتیک قابل درمان است. تحقیقات نشان داده است که بروز تب مالت در افراد بارداری که درمان مناسبی دریافت نکرده اند منجر به سقط جنین، زایمان پیش از موعد و یا مرگ جنین می شود.

آبله مرغان (واریسلا)

اگرچه بزرگسالان معمولا نسبت به ویروس آبله مرغان ایمن هستند، اما تعداد محدودی از افراد باردار فاقد ایمنی لازم در برابر ویروس بوده و ممکن است درگیر بیماری شوند.شایع ترین علائم بیماری شامل بثورات خارش دار، تب، خستگی و سردرد می باشد. میزان خطر این بیماری برای افراد باردار به این موضوع بستگی دارد که چه مدتی در معرض این ویروس بوده اند. ابتلا به این عفونت در اوایل بارداری تا هفته 36 تقریبا بی خطر است، اما در صورتی که فردی در روزهای اول پس از زایمان مبتلا شود، نوزاد را نیز درگیر می کند.

کلامیدیا

کلامیدیا و سایر ویروس هایی که از راه رابطه جنسی منتقل می شوند، احتمال ابتلا به بیماری التهابی لگن (PID) را افزایش دهند. علائم PID معمولا شامل درد لگن و تب باشد. محققان دریافته اند از آنجایی که کلامیدیا قادر است سیستم ایمنی را تضعیف کند، می تواند خطر سقط جنین را افزایش دهد. شایع ترین علائم کلامیدیا شامل ترشح، خارش، درد واژن، درد در ناحیه رکتوم و ترشح از آن، و درد در حین رابطه جنسی و ادرار باشد. البته این نکته شایان ذکر است که بسیاری از زنان مبتلا به کلامیدیا هیچ علائم خاصی ندارند. درمان معمول برای این بیماران آنتی بیوتیک است.

عفونت های ناشی از تغذیه نامناسب

انواع خاصی از مسمومیت های غذایی باکتریایی، مانند عفونت لیستریا و سالمونلا، با خطرات سقط جنین مرتبط هستند. لیستریا نوعی باکتری است که بیشتر در پنیر و گوشت های آلوده یافت می شود و می تواند باعث بیماری لیستریوز شود. سالمونلا نیز در طیور، گوشت قرمز و تخم مرغ نپخته رایج است.

توکسوپلاسموز

برخی از گربه ها حامل انگلی به نام توکسوپلاسما گوندی (Toxoplasma gondii) هستند که در مدفوع آنها یافت می شود و به همین دلیل است که زنان باردار نباید جعبه مدفوع گربه ها را عوض کنند. اکثر افرادی که این انگل را در بدن خود دارند، نشانه ی خاصی مشاهده نمی کنند چون بیشتر علائم شامل تب، احساس خستگی، دردهای عضلامی و ورم کردن غدد لنفاوی است که بسیار مشابه با آنفولانزا می باشد. این انگل عامل ایجاد بیماری به نام توکسوپلاسموز است که می تواند منجر به سقط جنین، مرده زایی یا مشکلات مادرزادی در نوزاد (مانند عقب ماندگی ذهنی یا جسمی، هیدروسفالی، نابینایی و ناشنوایی) گردد.

پاروویروس B19 (بیماری پنجم)

پاروویروس B19 عامل بیماری خفیفی به نام بیماری پنجم است. بیشتر افراد در دوران کودکی به این بیماری مبتلا می‌شوند که ممکن است منجر به ایمنی دائمی آن ها گردد. چنانچه فرد باردار که فاقد ایمنی کافی است، در معرض پاروویروس B19 قرار گیرد، ممکن است در این حالت جنین دچار هیدروپس فتالیس شود.

سرخچه

سرخچه یا سرخک آلمانی، بیماری تنفسی با علائم خفیف است که منجر به ایجاد جوش های قرمز روی پوست می شود. از آنجایی با واکسیناسیون در دوران کودکی ایمنی در برابر بیماری ایجاد می شود، احتمال ابتلا به بیماری در دوران بارداری بسیار کم است، اما اگر فردی در سه ماهه اول بارداری به سرخچه مبتلا شود، ممکن است جنین دچار نقص مادرزادی شده و یا سقط شود.