درمان بیماری کبدی با سلول بنیادی بندناف

کبد یکی از حیاتی ترین اندام های بدن ماست که عملکرد های مهم و حیاتی را در بدن به عهده دارد. این اندام نقش مهمی در تجزیه غذا و ذخیره انرژی، حذف سموم و مبارزه با عفونت ها دارد. این عضو در سمت راست بدن و زیر قفسه سینه قرار گرفته است. بعد از پوست، کبد بزرگ ترین اندام بدن محسوب می گردد و هرگونه اختلالی در عملکرد آن می تواند خطرات جبران ناپذیری بر بدن داشته باشد. بیماری کبدی انواع مختلفی داشته و سالانه بیش از 2 میلیون نفر از جمعیت جهان در اثر ابتلا به این دسته از بیماری ها جان خود را از دست می دهند. 

علائم بیماری کبدی

یکی از شایع ترین علائم بیماری های کبدی زردی در ناحیه پوست و سفیدی چشم می باشد که در اکثر مبتلایان مشاهده می گردد. اما باید توجه داشته باشید که برخی بیماری های کبدی هیچگونه علائمی ایجاد نمی کنند. به طور کلی، شایع ترین علائم این بیماری ها عبارتند از:

• حالت تهوع و استفراغ؛

• احساس درد در سمت راست شکم؛

• متورم شدن دست ها و پاها؛

• کبود شدن راحت بدن؛

• خستگی؛

• تغییر رنگ ادرار و مدفوع.

انواع بیماری کبدی

باید توجه داشته باشید که علل مختلفی در ایجاد انواع مختلف بیماری کبدی دخیل هستند که بر اساس نوع عامل بیماری به انواع مختلفی طبقه بندی می شوند که عبارتند از:

• ابتلای فرد به عفونت های ویروسی :

برخی ویروس ها مانند هپاتیت A، هپاتیت B و هپاتیت C در بروز برخی بیماری های کبدی دخیل هستند؛

• مشکلات سیستم ایمنی بدن :

در برخی موارد سیستم ایمنی بدن، کبد را عنوان یک عامل بیگانه شناسایی کرده و به آن حمله می کند در نتیجه بیماری های خود ایمنی کبدی ایجاد خواهند شد؛ 

• ابتلا به برخی بیماری های ارثی : 

برخی بیماری های ارثی مانند ویلسون و هموکروماتوز می توانند منجر به بروز برخی مشکلات کبدی می گردند؛

• مصرف بیش از حد مواد سمی :

برخی مواد مانند الکل می توانند مشکلات متعددی را برای اندام ها بخصوص کبد ایجاد کنند مانند بیماری کبد چرب الکلی؛

• سرطان : 

در برخی افراد سلول های کبدی (یاخته کبدی) بیش از حد و بدون کنترل شروع به تقسیم شدن می کنند که در نهایت منجر به ایجاد تومور یا سرطان در کبد می گردد.

بیماری های کبدی به طور کلی دارای 4 مرحله مختلف هستند که عبارتند از:

مرحله اول:

- التهاب کبد :

این مرحله اغلب در اثر واکنش سیستم ایمنی بدن به یک ماده خارجی مانند سموم ایجاد می شود. افرادی که دچار بزرگ شدن کبد می شوند ممکن است ناشی از کبد چرب، هپاتیت و ... می باشد؛

مرحله دوم:

- فیبروز یا اسکار کبدی :

این مرحله عموما در اثر التهاب مزمن ایجاد شده و به تدریج عملکرد کبد مختل می گردد. از سوی دیگر بافت های اسکار باعث کاهش میزان جریان خون به بافت کبد می شوند.

مرحله سوم:

- سیروز کبدی :

سیروز کبدی در اثر زخم های شدید کبد ایجاد می شود. در مرحله سیروز، ممکن است علائم بیشتری از آسیب کبدی از جمله زردی، ضعف، خستگی، اشتها و کاهش وزن، نفخ شکم و ادم در اندام‌ ها بروز یابد؛

مرحله چهارم:

- نارسایی کبد :

در این مرحله از بیماری مزمن کبدی، کبد عملکرد خود را از دست داده و دیگر نمی تواند سموم یا داروها را پاکسازی کند. از جمله علائمی که فرد مبتلا به بیماری مزمن کبدی تجربه می کند می توان به اختلالات ذهنی و جسمی، اشتها و کاهش وزن، اسهال و سایر مشکلات اشاره کرد.

انواع روش های درمان بیماری کبدی

اینکه آیا بیماری کبدی در حال حاضر قابل درمان است یا خیر بستگی به ویژگی های وضعیت بیماری و علت ایجاد آن دارد. باید توجه داشته باشید که در بحث درمان بیماری کبدی تغییر در شیوه زندگی، مانند کاهش مصرف الکل یا کاهش وزن، می تواند برخی از عملکرد کبد را بسته به علت ایجاد بیماری بهبود ببخشد. برخی از بیماری های کبدی از طریق مصرف دارو یا جراحی و برخی دیگر مانند بیماری های متابولیک کبد را می توان با کاهش مواد خاصی در بدن مانند آهن یا مس درمان کرد. با این حال، بیماری های کبدی که به مرحله بیماری مزمن کبدی شدید یا نهایی رسیده اند، ممکن است نیاز به پیوند کبد داشته باشند. در پیوند کبد در افراد مبتلا به بیماری مزمن کبدی، کبد بیمار برداشته شده و با کبد یا با بخشی از کبد اهدا کننده سالم جایگزین می ‌شود.

استفاده از روش پیوند کبد در بحث درمان بیماری کبدی، دارای خطرات متعددی از جمله رد عضو، عوارض جانبی منفی سرکوب سیستم ایمنی، عفونت، خونریزی، لخته شدن و نارسایی کبد اهدایی است. همچنین ممکن است بیماری کبدی در کبد پیوندی دوباره عود کند. از سوی دیگر، تعداد بیمارانی که منتظر پیوند کبد هستند بسیار بیشتر از تعداد اهداکنندگان موجود است. بسیاری از افراد ممکن است در حالی که منتظر پیوند کبد هستند فوت شوند. بنابراین، درمان های جدید از جمله سلول درمانی و پیوند سلول بنیادی برای کمک به میلیون ها نفری که با بیماری کبدی در سراسر جهان زندگی می کنند مورد نیاز است.

سلول های بنیادی، انواعی از سلول های تمایز نیافته هستند که توانایی تبدیل شدن به انواع مختلفی از سلول های تخصصی بدن را دارند. این ویژگی باعث شده که پیوند سلول بنیادی (سلول درمانی) بسیار مورد توجه محققین و دانشمندان قرار گیرد. جهت انجام پیوند سلول بنیادی یا همان سلول درمانی، لازم است که این سلول ها جمع آوری شوند. منابع متعددی در بدن برای سلول های بنیادی در دسترس هستند که متداول ترین روش ها پیوند مغز استخوان و ذخیره خون بندناف می باشد. در پیوند مغز استخوان، سلول های بنیادی از مغز استخوان فرد گرفته شده و برای درمان بیماری کبدی او مورد استفاده قرار می گیرد. امروزه بهترین و در دسترس ترین منبع سلول بنیادی جهت سلول درمانی، خون بندناف می باشد که در صورت داشتن ذخیره خون بندناف می تواند جایگزین روش پیوند مغز استخوان گردد. 

دانشمندان از پیوند سلول بنیادی برای شناسایی سلول های موثر در ترمیم و بازسازی کبد و همچنین درک بهتر بیماری کبد، شناسایی داروهای جدید بالقوه برای درمان بیماری های کبدی و به عنوان منبع بالقوه سلول های جایگزین استفاده می کنند. چندین نوع بیماری کبدی ممکن است به طور بالقوه با درمان های مبتنی بر سلول های بنیادی از جمله بیماری های متابولیک کبدی، نارسایی حاد کبدی و بیماری مزمن کبدی درمان شوند. البته باید توجه داشته باشید که اندام کبد دارای سلول های بنیادی است که این سلول بنیادی کبد در مسیر تکوین کبد دخیل هستند.